Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

поўнаметражны, .

Пра фільмы: звычайны, дастатковы па метражу для паказу аднаго сеанса нармальнай працягласці; процілегласць кароткаметражны.

поўнасцю, прысл.

Да канца, цалкам.

  • П. выканаць заданне.
  • П. згодзен.

поўнаўладны, .

Які мае неабмежаваную, поўную ўладу.

  • П. гаспадар.

|| наз. поўнаўладдзе, .

поўнач1, , ж.

  1. Адзін з чатырох напрамкаў свету, супрацьлеглы поўдню; у бок якога накіравана намагнічаная стрэлка компаса.

    • З поўначы дзьмуў халодны вецер.
  2. Мясцовасць, што ляжыць у гэтым напрамку.

    • На поўначы Беларусі.
  3. Мясцовасць з халодным, суровым кліматам.

    • Расліннасць поўначы.

|| прым. паўночны, .

  • Паўночнае ззянне (палярнае).

поўнач2, , ж.

Сярэдзіна ночы, якая адпавядае 12 гадзінам ночы.

  • Глухая п.
  • Было за п.

|| прым. паўночны, .

  • П. час.

поўніцца, ; незак.

Напаўняцца.

  • Сэрца поўніцца радасцю.
  • Лес поўніўся птушыным спевам.

поўніць, ; незак.

Напаўняць.

  • Смех поўніў залу.

поўны, .

  1. Напоўнены чым-н. да самых берагоў, замешчаны цалкам.

    • Поўнае вядро вады.
    • Поўная хата людзей.
  2. перан. Цалкам ахоплены, прасякнуты чым-н.

    • Вочы, поўныя спачування.
  3. Цэльны, цалкам закончаны, вычарпальны.

    • Апісаць п. круг.
    • П. збор твораў.
    • Поўная свабода выбару.
    • З поўным правам.
  4. Які дасягнуў адпаведнай нормы, найвышэйшага развіцця, граніцы.

    • Поўных васемнаццаць гадоў.
    • У поўным росквіце сіл.
    • Уключыць поўную скорасць.
    • Работа ідзе поўным ходам (хутка, інтэнсіўна).
    • У поўным сэнсе слова (у сапраўдным значэнні слова, сапраўды).
    • Гаварыць на п. голас (на ўвесь голас; таксама перан. адкрыта, не хаваючы нічога).
  5. Тоўсты, мажны.

    • П. мужчына.
    • Гімнастыка для поўных (наз.).

поўня, , ж.

  1. Фаза Месяца, калі відзён ўвесь яго дыск.

  2. Росквіт, паўната.

    • Вясна ва ўсёй поўні.

поўсць, , ж.

Шэрсць; падшэрстак.

  • Увесь касцюм у поўсці.