Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

ха́та, -ы, ДМ ха́це, мн. -ы, хат, ж.

1. Жылая сялянская пабудова, зрубленая з бярвення.

2. Унутраная частка такой пабудовы.

Х. была чыста прыбрана.

За чысцінёй у хаце сочаць, але ад парога хаты не мятуць (з нар.).

3. Асобны сялянскі двор, гаспадарка; асобная сям’я.

Пасёлак у дваццаць хат.

|| памянш. ха́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж. (да 1 і 2 знач.).

|| прым. ха́тні, -яя, -яе (да 1 і 2 знач.).

Хатнія дзверы.

Хатнія рэчы.

Хатняя работа.

ха́тні, -яя, -яе.

1. гл. хата.

2. Прыватны, сямейны.

Х. настаўнік.

3. Просты, свойскі.

4. Прыручаны, не дзікі.

Хатнія жывёлы і птушкі.

5. у знач. наз. ха́тнія, -іх. Члены сям’і.

Атрымаў ліст ад сваіх хатніх.

ха́тнік, -а, мн. -і, -аў, м. (гіст.).

Культурна-асветніцкі работнік на вёсцы, загадчык хаты-чытальні.

хату́ль, -я́, мн. -і́, -ёў, м. (разм.).

Вялікі клунак рэчаў, звязаных у хустку, посцілку і пад., які звычайна носяць за плячамі.