Verbum

халада... (гл. холада...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужыв. замест «холада...», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр.: халадабойня, халадатранспарт, халадатэхніка.

халадабо́йня, -і, мн. -і, -яў, ж.

Невялікая бойня з халадзільнікамі для захоўвання мяса забітай жывёлы.

халада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. безас. Пра наступленне халадоў, паніжэнне тэмпературы паветра.

У кастрычніку стала х.

2. Тое, што і халадзець (у 2 знач.; разм.).

3. Пакутаваць ад холаду; мерзнуць (разм.).

У вайну і халадалі і галадалі.

|| зак. пахалада́ць, -а́е (да 1 знач.).

халадзе́ц, -дцу́, м.

Страва з загуслага пры ахаладжэнні мяснога або рыбнага адвару з дробнымі кавалачкамі мяса або рыбы.

|| прым. халадцо́вы, -ая, -ае.

халадзе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. Станавіцца халодным, халаднейшым.

У канцы лета раніцы халадзеюць.

Рукі халадзеюць.

2. перан. Адчуваць холад ад моцнага хвалявання, страху і пад.

Кроў халадзее ў жылах.

|| зак. пахаладзе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

халадзі́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Шафа з халадзільнай устаноўкай.

Трымаць прадукты ў халадзільніку.

2. Збудаванне, прадпрыемства, спецыяльнае памяшканне з паніжанай тэмпературай для захоўвання чаго-н. у холадзе.

Вагон-х.

Прамысловы х.

|| прым. халадзі́льнікавы, -ая, -ае.

халадзі́льны, -ая, -ае.

Прызначаны для ахаладжэння, замарожвання чаго-н., захавання чаго-н. пры штучна паніжанай тэмпературы.

Халадзільная камера.

Халадзільная тэхніка.

халадзі́на, -ы, ж. (разм.).

Тое, што і халадэча.

На дварэ х.

халадзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; незак.

1. што. Рабіць халодным, ахалоджваць, астуджваць.

Раса халодзіць ногі.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), каго-што і без дап. Выклікаць адчуванне холаду.

Вецер дзьмуў у спіну і прыемна халадзіў.

Страх халадзіў кроў у жылах (перан.).

халадзі́шча, -а, м.

Вельмі моцны холад.