Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

сапсе́лы, -ая, -ае (разм.).

Які выжыў з розуму.

сапсе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак. (разм.).

Выжыць з розуму.

сапфі́р, -у, м.

Каштоўны камень сіняга або блакітнага колеру.

|| прым. сапфі́рны, -ая, -ае і сапфі́равы, -ая, -ае.

сапха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што (разм.).

У беспарадку, абы-як пакласці, упхнуць куды-н.

С. усё ў мех.

|| незак. спіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

сапхну́ць, -пхну́, -пхне́ш, -пхне́; -пхнём, -пхняце́, -пхну́ць; -пхні́; -пхну́ты; зак.

1. каго-што. Пхаючы, ссунуць, скінуць адкуль-н.

С. лодку з берага.

2. перан., каго (што). Прымусіць вызваліць пасаду (разм.).

С. дырэктара.

3. перан., каго-што. Перакласці на каго-н. свае абавязкі, справы і пад., зваліць на каго-н. адказнасць за свой учынак.

С. сваю работу на другога.

С. віну на іншых.

4. перан., каго-што. Пазбавіцца ад каго-, чаго-н. (часцей непрыемнага; разм.).

С. няспраўныя дэталі.

|| незак. спіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

сапці́, -пу́, -пе́ш, -пе́; -пём, -пяце́, -пу́ць; соп, сапла́, -ло́; -пі́; незак.

1. Цяжка дыхаючы, утвараць гукі з прысвістам.

С. носам.

2. Дзьмуць у што-н. (звычайна пра дудку, жалейку; разм.).

|| наз. сапе́нне, -я, н.

сарака...

Першая частка складаных слоў, якая адпавядае па знач. слову «сорак», напр.: саракакіламетровы, саракагадзінны, саракаградусны.

саракавы́ гл. сорак.

саракагадо́вы, -ая, -ае.

1. гл. саракагоддзе.

2. Які працягваецца 40 гадоў; які дасягнуў узросту 40 гадоў.

Саракагадовая служба.

С. мужчына.

саракаго́ддзе, -я, н.

1. Тэрмін, прамежак часу ў 40 гадоў.

2. Гадавіна якой-н. падзеі, якая была 40 гадоў таму назад.

С. навучальнай установы.

С. маёй сяброўкі (саракавы год нараджэння).

|| прым. саракагадо́вы, -ая, -ае.