Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

лунаці́зм, -у, м.

Хваравіта-нервовы стан, пры якім чалавек у глыбокім сне можа хадзіць і падсвядома выконваць розныя дзеянні; самнамбулізм.

|| прым. лунаці́чны, -ая, -ае.

луна́цік, -а, мн. -і, -аў, м.

Хворы на лунацізм.

|| ж. лунаці́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

луна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Плаўна лятаць, рухацца ў паветры.

Буслы лунаюць у вышыні.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Павольна развявацца.

Лунаюць сцягі над плошчай.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Плысці, распаўсюджвацца (пра песні, музыку і пад.).

Песні лунаюць — настрой узнімаюць.

4. перан. Знаходзіцца ў стане ўзвышаных або далёкіх ад рэчаіснасці мар.

Лунаць у воблаках (у надхмар’і) (неадабр.) — знаходзіцца ў летуценным стане, не заўважаючы навакольнага.

лу́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Невялікае паглыбленне ў чым-н.; ямка.

Л. зуба.

|| памянш. лу́начка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. лу́начны, -ая, -ае.

лунь, -я́, мн. -і́, -ёў, м.

Драпежная птушка сямейства ястрабіных (з шаравата-белым апярэннем у дарослых самцоў); мышалоў.

Балотны л.

Сівы як л.

лу́па, -ы, мн. -ы, луп, ж.

Павелічальнае дваякавыгнутае шкло ў аправе.

лупа́ты, -ая, -ае.

Які мае выпучаныя вочы; вірлавокі.

|| наз. лупа́тасць, -і, ж.

лупі́на, -ы, мн. -ы, -пі́н, ж.

1. Вонкавая абалонка плода, семя.

2. толькі мн. Адходы пасля ачысткі бульбы, пладоў, семя; шалупіны.

Кош лупін.

лупі́нне, -я, н., зб.

Лупіны (у 2 знач.).

лупі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., лу́піцца; незак.

Абдзірацца, аблазіць, лупічыцца.

Лупіцца афарбоўка.

Лупіцца нос.

|| зак. аблупі́цца, -лу́піцца і адлупі́цца, -лу́піцца.