Verbum

самнамбулі́зм, -у, м. (спец.).

Разлад свядомасці, пры якім у сне чалавек аўтаматычна робіць звычайныя дзеянні; лунацізм.

|| прым. самнамбулі́чны, -ая, -ае.

само́та, -ы, ДМ само́це, ж.

1. Адзінота, знаходжанне ў адзіноцтве.

Застацца ў самоце.

2. Стан, самаадчуванне самотнага; смутак, туга.

само́тнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Манах, пустэльнік, які жыве ў скіце.

2. перан. Чалавек, які пазбягае людзей, вядзе адасобленае жыццё.

|| ж. само́тніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. само́тніцкі, -ая, -ае.

само́тнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Жыць на адзіноце, быць самотным.

само́тны, -ая, -ае.

1. Які жыве ў адзіноце, адасоблена.

Самотнае жыццё.

2. Сумны, журботны.

Самотныя вочы.

|| наз. само́тнасць, -і, ж.

С. лягла на душу.

само́хаць, прысл. (разм.).

Па сваёй ахвоце, па ўласным жаданні.

С. паехаць на ўборку бульбы.

саму́м, -у, м.

Сухі, гарачы вецер пустынь, што налятае шквалам і ўтварае пясчаныя буры.

|| прым. саму́мны, -ая, -ае.

самура́й, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Член прывілеяванага ваенна-феадальнага саслоўя ў Японіі.

2. мн. Наогул прадстаўнік японскіх мілітарыстаў (разм.).

|| прым. самура́йскі, -ая, -ае.

самшы́т, -а, М -шы́це, мн. -ы, -аў, м.

Невялікае вечназялёнае дрэва з вельмі цвёрдай і цяжкай драўнінай.

Каўказскі с.

|| прым. самшы́тавы, -ая, -ае.

са́мы, -ая, -ае, займ. азнач.

1. Ужыв. пры ўказальных займенніках «той», «гэты» для ўдакладнення, а таксама пры асабовых займенніках у знач. менавіта.

Гэта той с. дом.

Дык гэта і ёсць твая сяброўка? — Яна самая.

2. Ужыв. для ўдакладнення месца і часу ў знач. прама, як раз, непасрэдна.

Ля самага лесу.

На самае дно. 3 самай поўначы.

С. час касіць.

Самая пара гнаць кароў у поле.

3. У спалучэнні з якаснымі прыметнікамі служыць для ўтварэння найвышэйшай ступені, а пры назоўніках указвае на крайнюю ступень колькасці або якасці.

С. новы.

С. добры.

С. смак.

Самая бездараж.

С. накал падзей.

4. Тое, што і сам (у 1 і 2 знач.).

Парвала с. канверт, дастаючы са скрынкі.

◊

На самай справе — фактычна, у сапраўднасці.

Самы-самы (самая-самая, самае-самае і г.д.) (разм., жарт.) — добры.

Самы раз; у самы раз (разм.) — тады, калі трэба, у патрэбны момант.

Самы той! (іран.) — азначае: не на таго напалі.