Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

сямісо́ты гл. семсот.

сяміты́сячны, -ая, -ае.

1.

Ліч. парадк. да сем тысяч. С. нумар.

2. Які складаецца з сямі тысяч адзінак.

Сямітысячнае войска.

сямна́ццаць, -ццаці, Т -ццаццю, ліч.

Лік і колькасць 17.

|| парадк. сямна́ццаты, -ая, -ае.

сям’я́, -і́, мн. се́м’і і (з ліч. 2, 3, 4) сям’і́, сяме́й і се́м’яў, ж.

1. Група блізкіх сваякоў, якія жывуць разам і звязаны агульнасцю побыту, узаемнай дапамогай, маральнай і прававой адказнасцю.

Вялікая с.

Мадэль сям’і.

2. перан., каго або якая. Група людзей, аб’яднаных агульнымі інтарэсамі.

Студэнцкая с.

3. Група жывёл, птушак, якая складаецца з самца, адной або некалькіх самак і дзіцянят, што жывуць разам, а таксама група некаторых жывёлін або раслін аднаго віду.

С. мядзведзяў.

С. бяроз.

Сям’я моў — у лінгвістыцы: група роднасных моў.

|| памянш. сяме́йка, -і, ДМе́йцы, мн. -і, -ме́ек, ж. (да 1 знач.).

|| прым. сяме́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

сям-та́м, прысл.

У некаторых месцах, месцамі.

За свой век давялося сям-там пабываць.

Сям-там з моху вытыркаюцца шапачкі баравікоў.

сяна́ж, сенажу́, м.

Падвяленая здробненая трава, звычайна прасаваная, якая захоўваецца ў спецыяльных герметычна закрытых сховішчах і выкарыстоўваецца як багаты вітамінамі прэсны корм для жывёлы.

С. з люцэрны.

|| прым. сяна́жны, -ая, -ае.

сянні́к, сенніка́, мн. сеннікі́, сенніко́ў, м.

Матрац, набіты сенам ці саломай.

|| прым. сенніко́вы, -ая, -ае.

сянны́ гл. сена.

сярдзі́ты, -ая, -ае.

1. Схільны сердаваць, злавацца; злосны.

Сярдзітая суседка.

2. Які выражае раздражненне, злуецца на каго-, што-н.

С. позірк.

С. на жонку.

3. перан. Які моцна дзейнічае (пра алкаголь, табаку, гарчыцу і пад.).

Сярдзітая гарчыца.

С. перац.

4. перан. Вельмі моцны (пра мароз, вецер і пад.; разм.).

С. мароз.

|| наз. сярдзі́тасць, -і, ж. (да 2 знач.).

сяржа́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

Званне малодшага каманднага саставу ў арміі і міліцыі, а таксама асоба, якая мае гэта званне.

|| прым. сяржа́нцкі, -ая, -ае.