чылі́каць, -аю, -аеш, -ае; незак.
Тое, што і цырыкаць.
|| наз. чылі́канне, -я, н.
чым¹, злуч.
1. злуч. параўнальны. Ужыв. для сувязі параўнальных сказаў і членаў сказа са значэннем параўнання, супастаўлення, якія паясняюць у галоўным сказе прыслоўе ці прыметнік у форме вышэйшай ступені параўнання.
Лепш ехаць, чым ісці.
Я крыху дужэйшы, чым ты думаеш.
2. злуч. супастаўляльны. Падпарадкоўвае даданыя супастаўляльныя сказы і часткі сказа пры суадносным слове «тым» у галоўным сказе.
Чым хутчэй імчыцца аўтамабіль, тым далей павінны свяціць яго фары.
3. Уваходзіць у склад састаўнога непадзельнага злучніка «перш чым», пры дапамозе якога падпарадкоўваюцца даданыя часавыя сказы.
Перш чым есці, трэба мыць рукі.
чы́мся¹, злуч. параўнальны (разм.).
Ужыв. для сувязі параўнальных зваротаў, якія паясняюць адзін з членаў сказа ў форме вышэйшай ступені параўнання.
Мёд саладзейшы, ч. цукеркі.
чы́мся², займ. неазнач. (разм.).
Тое, што і чымсьці.
Ён быў ч. незадаволены.
чын¹, -у і -а, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. -у. Службовы разрад у вайсковых і цывільных служачых.
Ч. маёра.
На заводзе ў яго быў вялікі ч., дырэктарскі.
2. -а. Пасада або асоба, якая займае пасаду (разм.).
Чыны дыпламатычнага рангу.
○ Класныя чыны — цывільныя званні, якія прысвойваюцца пракурорска-следчым работнікам пракуратуры.
Ніжні чын — салдат у царскай арміі ў адрозненне ад афіцэраў.
◊
Чын чынам (чынаром); чын па чыну (разм.) — найлепш; так, як трэба.
чын², -у, м.
У Т адз. л. ў спалучэнні з прыметнікам і займеннікам ужыв. ў знач.: спосаб, прыём; гэта спалучэнне адпавядае прыслоўю са знач. дадзенага прыметніка або займенніка.
Такім чынам.
Належным чынам.
Адпаведным чынам.
◊
Грэшным чынам (у знач. пабочн. сл.; разм.) — трэба прызнацца; на жаль.
чынадра́л, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм., пагард.).
Чыноўнік, бюракрат.
чына́ра, -ы, мн. -ы, -на́р, ж.
Дрэва сямейства платанавых; усходні платан.
|| прым. чына́равы, -ая, -ае.