Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

фанза́, -ы́, ж.

Кітайская шаўковая тканіна, падобная да тафты.

|| прым. фанзо́вы, -ая, -ае.

Ф. сарафан.

фано́граф, -а, мн. -ы, -аў, м.

Першы прыбор для запісу і ўзнаўлення гукаў.

|| прым. фанаграфі́чны, -ая, -ае.

фант, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. толькі мн. Гульня, удзельнікі якой у якасці штрафу выконваюць якія-н. жартоўныя даручэнні.

Гуляць у фанты.

2. Рэч, якая аддаецца ўдзельнікам гэтай гульні для жараб’ёўкі.

3. Заданне, якое даецца ўдзельніку гульні ў якасці штрафу.

фантазёр, -а, мн. -ы, -аў, м.

Чалавек, які любіць фантазіраваць.

|| ж. фантазёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. фантазёрскі, -ая, -ае.

фантазі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; незак.

1. Прыдумваць, уяўляць, ма́рыць.

2. Выдумляць што-н. непраўдападобнае, тое, чаго не можа быць.

Дзеці многа фантазіруюць.

|| зак. сфантазі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй (да 2 знач.).

|| наз. фантазі́раванне, -я, н. і фантазёрства, -а, н.

фанта́зія, -і, мн. -і, -зій, ж.

1. Здольнасць да творчага ўяўлення і само творчае ўяўленне.

Багатая ф.

2. Мара, прадукт чыйго-н. уяўлення.

Гэта не сапраўднасць, а ф.

3. Нешта непраўдападобнае, выдуманае.

Гэта дзіцячая ф.

4. Дзівацтва; нечаканы, дзіўны ўчынак (разм.).

Прыйшла ў галаву ф.

5. Музычны твор свабоднага характару; імправізацыя.

Ф. на тэмы беларускіх народных песень.

|| прым. фантазі́йны, -ая, -ае.

фанта́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Струмень вадкасці, газу і пад., які з сілай выкідваецца ўверх пад высокім ціскам.

Ф. нафты.

Газавы ф.

Кроў б’е фантанам з раны.

2. Маса чаго-н., што высока ўзлятае ўверх, з сілай вырываецца адкуль-н.

Вогненны ф. у небе.

Радасць б’е фантанам (перан.).

3. Збудаванне для падачы вады пад напорам.

Ф. у скверы.

|| прым. фанта́нны, -ая, -ае.

Фантанная нафта.

фантанава́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ну́е; незак.

Выбівацца, выходзіць на паверхню чаго-н. у выглядзе фантана (у 1 і 2 знач.).

Нафта фантануе.

Ф. ідэямі.

|| наз. фантанава́нне, -я, н.

фантасмаго́рыя, -і, ж.

Прывіды, вычварныя малюнкі, што бачацца чалавеку ў хваравітым сне.

|| прым. фантасмагары́чны, -ая, -ае.

фанта́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

1. Чалавек, які любіць адцавацца фантазіі (у 2 знач.), фантазёр.

2. Пісьменнік, што працуе ў галіне фантастыкі (у 3 знач.).

|| ж. фанта́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.