Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

сабата́жнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Тое, што і сабатаваць.

сабачаня́ і сабачанё, -ня́ці, мн.я́ты, -ня́т, н.

1. Дзіцяня сабакі, шчаня.

2. Маленькі сабачка.

саба́чка¹, -і, мн. -і, -чак, м.

1. гл. сабака (у 1 знач.).

2. Шчаня.

саба́чка², -і, мн. -і, -чак, м.

1. Спускавы механізм у агнястрэльнай зброі.

Націснуць на сабачку.

2. Прыстасаванне ў машынах, механізмах, якое перашкаджае руху зубчастага кола назад.

саба́чнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Тое, што і сабакар (у 1 і 2 знач.).

2. Аматар сабак (разм.).

3. Памяшканне для сабак; сабакарня.

саба́чы, -ая, -ае.

1. гл. сабака.

2. Вельмі цяжкі, нязносны, а таксама (пра мароз, холад) незвычайна моцны ў сваім праяўленні (разм.).

Сабачая доля.

С. холад.

3. перан. Адданы, паслужлівы, пакорны (разм.).

Сабачыя вочы.

Сабачая пакорнасць начальству.

4. Састаўная частка некаторых батанічных і заалагічных назваў.

Сабачая мята.

С. клешч.

Ушыцца ў сабачую скуру (разм.) — страціць сумленне.

сабе́¹ гл. сябе.

сабе́², часц. (разм.).

Ужыв. пры дзеясловах або займенніках для абазначэння і падкрэслівання спакойнага, свабоднага, незалежнага дзеяння.

Еду с. і ні пра што не думаю.

Што яна с. думае?

Нішто сабе (разм.) — не дрэнны.

Няхай (хай) сабе (разм.) — добра, хай будзе так.

Так сабе (разм.) —

1) нідобрае, ні дрэннае (пра каго-, што-н.);

2) проста так, несур’ёзна.

сабеко́шт, -у, М -шце, м.

Грашовыя выдаткі прадпрыемства на выраб прадукцыі, якія складаюцца з затрат на сродкі вытворчасці, транспартавання і заработную плату.

Знізіць с. прамысловых тавараў.

сабе́с, -а, м.

1. Скарачэнне: сацыяльнае забеспячэнне.

Органы сабеса.

2. Установа, якая займаецца пытаннямі сацыяльнага забеспячэння.

Здаць дакументы ў с.

|| прым. сабе́саўскі, -ая, -ае (разм.).