Verbum

жыццядзе́йны, -ая, -ае.

1. Здольны выконваць жыццёвыя функцыі.

Ж. орган.

2. перан. Дзейны, энергічны.

Ж. розум.

|| наз. жыццядзе́йнасць, -і, ж.

жыццяздо́льны, -ая, -ае.

Здольны існаваць і развівацца, падтрымліваць і захоўваць жыццё.

Ж. арганізм.

Ж. калектыў.

|| наз. жыццяздо́льнасць, -і, ж.

жыццялю́б, -а, мн. -ы, -аў, м.

Той, хто любіць жыццё.

Гэта быў сапраўдны ж.

жыццяпі́с, -у, мн. -ы, -аў, м.

Апісанне чыйго-н. жыцця; біяграфія.

Кароткі ж.

жыццяра́дасны, -ая, -ае.

Які радуецца жыццю, не ведае тугі.

Ж. чалавек.

Жыццярадасная натура.

|| наз. жыццяра́даснасць, -і, ж.

жыць, жыву́, жыве́ш, жыве́; жывём, жывяце́, жыву́ць; жыў, жыла́, -ло́; незак.

1. Быць жывым, існаваць, знаходзіцца ў працэсе жыцця.

Доўга ж.

Расліны не могуць ж. у цемнаце.

2. перан., чым і без дап. Быць ажыўленым, абуджаным чым-н., поўным руху.

Дарога дзень і ноч жыла.

3. Існаваць, мець месца (пра думкі, пачуцці і пад.).

У народзе жыве ўпэўненасць у перамозе справядлівасці.

4. Знаходзіцца, пражываць дзе-н., сярод каго-н.

Ж. у Мінску.

5. чым, з чаго і на чым. Падтрымліваць сваё існаванне чым-н.

Ж. сваёй працай.

Ж. з агарода.

6. перан., кім-чым. Быць захопленым, занятым кім-, чым-н.

Ж. надзеяй.

Ж. тэатрам.

Ж. дзецьмі.

7. кім і з прысл. Весці які-н. спосаб жыцця, знаходзіцца ў тых або іншых умовах.

Ж. багата.

Ж. весела.

Ж. бабылём.

8. Быць у якіх-н. ацносінах з кім-н.

Ж. дружна з суседзямі.

Ж. душа ў душу.

◊

Жыць з мазаля (разм.) — здабываць сродкі для жыцця сваёй уласнай працай.

Жыць чужым розумам — прытрымлівацца чужой думкі, не маючы сваёй.

Жыць як набяжыць (прымаўка) — жыць так, як дыктуюць абставіны.

Няхай жыве! — пажаданне поспеху, росквіту.

(Сам) Бог жыве — пра добрыя ўмовы жыцця, працы.

У горы жыць ды з перцам есці (прымаўка; іран.) — пра жаданне мець што-н. пры адсутнасці ўмоў.