Verbum

крыць, кры́ю, кры́еш, кры́е; крый; кры́ты; незак.

1. што. Рабіць страху, дах.

К. хату.

К. веранду.

2. каго-што. Рэзка, груба крытыкаваць, лаяць (разм.).

К. недахопы.

◊

Крый бог (божа) (разм.) — ужыв. як засцярога ад чаго-н., як забарона рабіць што-н. недапушчальнае.

Няма чым крыць (разм.) — няма чаго сказаць у адказ, у апраўданне.

Няхай бог крые (разм.) — ужыв. як пажаданне, пазбаўленне ад чаго-н. дрэннага.

|| зак. накры́ць, -кры́ю, -кры́еш, -кры́е; -кры́ты (да 1 знач.) і пакры́ць, -кры́ю, -кры́еш, -кры́е; -кры́ты (да 1 знач.).

крыча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́; незак.

1. Абзывацца крыкам (у 1 знач.); паднімаць крык.

К. ад болю.

Крычаць, што аж у Крычаве чуваць!

2. Гучна гаварыць.

Не трэба к., гавары спакойна.

3. на каго (што). Гаварыць з кім-н. рэзкім тонам, лаяць каго-н.

К. на дзяцей.

4. перан. Шмат гаварыць пра каго-, што-н., многа пісаць у друку, прыцягваючы агульную ўвагу.

Так і крычаць газеты аб перамогах.

Аб такой падзеі нельга многа к.

◊

Крычма крычаць (разм.) — вельмі моцна крычаць (ад страху, крыўды і пад.).

Хоць гвалт (каравул) крычы (разм.) — пра цяжкае бязвыхаднае становішча.

|| аднакр. кры́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1 і 3 знач.).

крыша́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Адрэзаны плоскі кусок чаго-н. ядомага.

К. сала.

кры́шанка, -і, ДМ -нцы, ж. (разм.).

Што-н. раскрышанае, здробленае.

К. з хлеба з квасам.

кры́шачку, прысл.

Нямнога, трошкі.

кры́шку, прысл.

Тое, што і крыху.

крыштале... (а таксама крышталя...).

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які мае адносіны да крышталёў, напр.: крышталепадобны, крышталегідрат, крышталекераміка, крышталеўтварэнне.

крышталізава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -зу́ецца; зак. і незак.

1. Ператварыцца (ператварацца) у крышталі.

2. перан. Набыць (набываць) пэўныя ўстойлівыя формы (кніжн.).

Крышталізуюцца новыя ідэі.

|| зак. таксама вы́крышталізавацца, -зуецца і закрышталізава́цца, -зу́ецца (да 1 знач.).

|| наз. крышталіза́цыя, -і, ж.

крышталізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., што.

Ператварыць (ператвараць) у крышталі.

|| зак. таксама закрышталізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны.

|| наз. крышталіза́цыя, -і, ж.

крышта́ль, -я́ і -ю́, м.

1. -я́, мн. -і́, -ёў. Цвёрдае цела, якое мае натуральную форму шматгранніка.

Крышталі кварцу.

2. -ю́. Від шкла.

Ваза з крышталю.

|| памянш. крышта́лік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.)

|| прым. крышталі́чны, -ая, -ае (да 1 знач.) і крышта́льны, -ая, -ае.