Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

фанта́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Струмень вадкасці, газу і пад., які з сілай выкідваецца ўверх пад высокім ціскам.

Ф. нафты.

Газавы ф.

Кроў б’е фантанам з раны.

2. Маса чаго-н., што высока ўзлятае ўверх, з сілай вырываецца адкуль-н.

Вогненны ф. у небе.

Радасць б’е фантанам (перан.).

3. Збудаванне для падачы вады пад напорам.

Ф. у скверы.

|| прым. фанта́нны, -ая, -ае.

Фантанная нафта.

фантанава́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ну́е; незак.

Выбівацца, выходзіць на паверхню чаго-н. у выглядзе фантана (у 1 і 2 знач.).

Нафта фантануе.

Ф. ідэямі.

|| наз. фантанава́нне, -я, н.

фантасмаго́рыя, -і, ж.

Прывіды, вычварныя малюнкі, што бачацца чалавеку ў хваравітым сне.

|| прым. фантасмагары́чны, -ая, -ае.

фанта́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

1. Чалавек, які любіць адцавацца фантазіі (у 2 знач.), фантазёр.

2. Пісьменнік, што працуе ў галіне фантастыкі (у 3 знач.).

|| ж. фанта́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

фанта́стыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Тое, што заснавана на творчым уяўленні, на фантазіі.

Ф. народных паданняў.

2. Што-н. нерэальнае, немагчымае.

Асушыць такое балота!

Гэта ж ф.!

3. Жанр мастацкай літаратуры, кіно і мастацтва, у творах якога адлюстроўваюцца выдуманыя, звышнатуральныя падзеі і з’явы, а таксама самі такія творы.

Навуковая ф.

|| прым. фантасты́чны, -ая, -ае. Ф. раман.

Фантастычная літаратура.

фантасты́чны, -ая, -ае.

1. гл. фантастыка.

2. Падобны на фантазію (у 2 знач.); казачны, чароўны, звышнатуральны.

Ф. прывід.

Ф. пейзаж.

Фантастычнае святло.

3. Зусім неверагодны, непраўдападобны.

Фантастычная задума.

Гэты чалавек фантастычна (прысл.) таленавіты.

|| наз. фантасты́чнасць, -і, ж.

фанто́м, -а, мн. -ы, -аў, м.

Прывід, здань.

Таямнічы ф.

фанфа́ра, -ы, мн. -ы, -фа́р, ж.

1. Медны духавы музычны інструмент, які мае выгляд падоўжанай трубы.

Пад гукі фанфар (таксама перан.: вельмі ўрачыста).

2. Музычная фраза, кароткі сігнал урачыстага характару, які выконваецца на такім інструменце.

Загучалі фанфары.

|| прым. фанфа́рны, -ая, -ае.

фанфаро́н, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

Выхваляка, хвалько, чалавек, які выстаўляе напаказ свае здольнасці.

|| прым. фанфаро́нскі, -ая, -ая.

фанфаро́нства, -а, н. (разм.).

Паводзіны фанфарона, пахвальба.