Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

кампраметава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., каго-што.

Няславіць каго‑, што‑н. Кампраметаваць увесь род. □ Банда «бацькі Рудольфа» быццам бы супраць акупантаў, але сваімі ганебнымі дзеяннямі кампраметуе партызан. Мікуліч. У заўкоме пачалі шукаць звесткі, якія б кампраметавалі Захара Сцебунёнка. Кавалёў.

[Ням. kompromettieren з фр. compromettere.]

кампрамета́цыя, ‑і, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. кампраметаваць.

кампрамі́с, ‑у, м.

Пагадненне з кім‑н. на падставе ўзаемных уступак; уступка дзеля дасягнення мэты. Старшыня Адзярыха не такі благі, як здаўся спачатку. Можна і з ім дамовіцца. Ідзе, калі трэба, на кампрамісы. Навуменка.

[Лац. compromissum.]

кампрамі́сны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да кампрамісу, з’яўляецца кампрамісам. Кампраміснае рашэнне.

кампрэ́с, ‑а, м.

Павязка, звычайна змочаная вадой або лекавым растворам, якая накладваецца на хворае месца з лячэбнымі мэтамі. Сагравальны кампрэс. Пакласці кампрэс. □ Наталля Пятроўна спрытна раскруціла з шыі дзяўчынкі хусткі, анучкі, вату — дамашні кампрэс. Шамякін. — У вас галава надта гарачая, кампрэс увесь час не аднімаем, — пачуў .. [Андрэй] прыемны голас. Галавач.

[Фр. compresse.]

кампрэ́сар, ‑а, м.

Машына для сціскання газаў. [На баржы] гудзе кампрэсар, падаючы праз шлангі пад вагу паветра. Карпюк.

[Ад лац. compressus — сцісканне.]

кампрэ́сарны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да кампрэсара, прызначаецца для яго. Кампрэсарнае масла. // Які складаецца з кампрэсараў. Кампрэсарная ўстаноўка. Кампрэсарная станцыя.

кампрэсі́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да кампрэсы, звязаны з ёй.

кампрэ́сія, ‑і, ж.

Сцісканне паветра, газу або гаручай сумесі ў цыліндры рухавіка.

[Ад лац. compressio — сцісканне.]

кампрэ́сны, ‑ая, ‑ае.

Прызначаны для кампрэса. Кампрэсная папера.