кацаве́йка, ‑і, ДМ ‑вейцы; Р мн. ‑веек; ж.
Кароткая кофта на ваце, футры або на падкладцы; кабат з рукавамі. Футравая кацавейка.
каца́п, ‑а, м.
Уст. Зневажальная назва рускага (у адрозненне ад украінца, паляка). — [Булякін] ні хахол, ні кацап, а проста курскае «чайкю», — дапоўніў Ахрэменка. Колас.
[Укр. кацап.]
каце́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да катла (у 2 знач.). Кацельны цэх. Кацельная гаспадарка. // Прызначаны для катлоў. Кацельнае жалеза.
2. у знач. наз. каце́льная, ‑ай, ж. Тое, што і кацельня. [Алесь] амаль бегаў пыльнымі пераходамі, шмыгаў у люкі, спускаўся ў кацельную, дзе качагары махалі шуфлямі. Караткевіч.
каце́льня, ‑і, ж.
Памяшканне, дзе знаходзяцца паравыя катлы. Яшчэ няма паравога ацяплення, водаправода, але хлопцы прыладзілі печкі .. і будуць пакуль што абыходзіцца без кацельні. Кулакоўскі.
каце́льшчык, ‑а, м.
1. Майстар па вырабу катлоў (у 2 знач.).
2. Спецыяліст па абслугоўванню і эксплуатацыі паравых катлоў.
кацёл, катла, м.
1. Металічная пасудзіна акруглай формы і розных памераў для награвання вады, гатавання ежы і пад. Пад дашчатым навесам гарэў агонь, у катле варылася вячэра. Шчарбатаў. Чвэрць кухні займала нізкая ёмкая печ з двума ўмураванымі катламі для награвання вады і для варкі бульбы. Колас. // Пра харчаванне з агульнай кухні. Партызанскі кацёл. Армейскі кацёл. □ Побач .. спрачаліся дзве кабеціны: рэзаць цяля для агульнага катла на сенакос ці не. Ваданосаў.
2. Закрытая пасудзіна для выпрацоўкі пары. Паравы кацёл. □ А ўжо з катлоў, зноў-такі па трубах, вада, ператвораная ў сухую пару, пойдзе ў турбіну. Краўчанка.
3. Поўнае акружэнне вялікіх варожых групіровак. Папасці ў кацёл. Бабруйскі кацёл.
•••
Як піўны кацёл — вельмі вялікіх памераў (пра галаву чалавека).
Як у катле кіпіць гл. кіпець.
кацёлка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Разм.
1. Драўляны кружок, круг. Дзед палажыў на стол круглае днушачка, кацёлку з бярозавага камля, і на яго па-гаспадарску паставіў поўную гарачага смаку скавараду. Брыль. // Драўлянае кола, якое качаюць дзеці дзеля забавы. Косцік з Алесем з самага ранку ганялі на поплаве за гумном кацёлку. С. Александровіч.
2. Пра ўсё, што нагадвае сабой такі круг, кола. Кацёлка здору. □ Адвялі, пазгортваліся ў маленькія кацёлкі лісты. Капыловіч.
каці́ны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ката. Каціная лапа. □ Цыля трымала ў хаце цэлы каціны гадавальнік — аж шэсць.. мурак. Сачанка. // Уласцівы кату, такі, як у ката. Па стале кацінымі зрэнкамі свяціліся рыскі цыферблата будзільніка. Шамякін.
каці́равацца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Цаніцца, ацэньвацца (пра каштоўныя паперы, тавары, валюту).
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Быць у абароце па біржы. Такія паперы больш не каціруюцца.
3. перан. Разм. Мець тую ці іншую ацэнку ў вачах грамадства. Гэты пісьменнік высока каціруецца.
4. Зал. да каціраваць.
каці́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
Вызначыць (вызначаць) біржавую цану (курс) каштоўных папер, тавараў, замежнай валюты.
[Фр. coter.]