Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

каноплецерабі́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Спец. Машына для цераблення канапель.

кано́плі, канапель; адз. няма.

1. Высокая травяністая расліна сямейства каноплевых, са сцёблаў якой вырабляюць валакно, а з семені — алей.

2. Семя гэтай расліны. Таўчы каноплі. □ — Калі ў каго які з гарнец канапель ці семя ёсць, дык ён выцісне якую бутэльку алею. Чорны.

•••

Як Піліп з канапель — раптоўна, знянацку (выскачыць адкуль‑н., з’явіцца дзе‑н.).

кано́э, нескл., н.

Адкрытая спартыўная лодка без уключын, у якой грабуць адналопасцевым вяслом, стоячы на адным калене (бываюць адзіночкі і двойкі).

[Англ. canoe ад ісп. canoa — човен.]

кансалідава́цца, ‑дуецца; зак. і незак.

Кніжн.

1. Умацавацца (умацоўвацца), аб’яднацца (аб’ядноўвацца), згуртавацца (згуртоўвацца).

2. толькі незак. Зал. да кансалідаваць.

кансалідава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак. і незак., што.

Кніжн.

1. Умацаваць (умацоўваць), аб’яднаць (аб’ядноўваць), згуртаваць (згуртоўваць).

2. Ператварыць (ператвараць) кароткатэрміновыя дзяржаўныя даўгавыя абавязацельствы ў доўгатэрміновыя. Кансалідаваць пазыку.

[Ад лац. consolidare — умацоўваць.]

кансаліда́цыя, ‑і, ж.

Кніжн. Дзеянне паводле знач. дзеясл. кансалідаваць і кансалідавацца.

кансана́нс, ‑у, м.

1. Гарманічнае спалучэнне некалькіх гукаў; мілагучнасць; проціл. дысананс.

2. Від няпоўнай рыфмы, у якой націскныя галосныя розныя, але паслянаціскныя, а часам і пераднаціскныя гукі супадаюць.

[Фр. consonance.]

кансана́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Зычны гук.

[Ад лац. consonans, consonantis — зычны гук.]

кансананты́зм, ‑у, м.

Сістэма зычных гукаў у якой‑н. мове. Асаблівасці беларускага кансанантызму.

кансервава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. кансерваваць (у 1, 2 знач.).