Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

карнава́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да карнавала. Карнавальнае шэсце. Карнавальны вечар.

карнаву́хі, ‑ая, ‑ае.

З абрэзаным або пакалечаным вухам. Карнавухі конь. □ А быў ён, Шарык, не з ціхіх.. Брахаў .. нават на жоўтага, карнавухага ката Базыля, абы той трапіў яму па вока. Брыль.

карне́т 1, ‑а, М ‑неце, м.

Першы афіцэрскі чын у кавалерыі і пагранічным войску дарэвалюцыйнай рускай арміі, роўны падпаручніку пяхоты. // Асоба, якая мела гэты чын.

[Ад фр. cornette — сцяг.]

карне́т 2, ‑а, М ‑неце, м.

Духавы медны музычны інструмент у выглядзе ражка.

[Ад лап. cornet — ражок.]

карнеты́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Музыкант, які іграе на карнеце ​2.

карне́т-а-пісто́н, ‑а, м.

Карнет ​2 з поршневы вентыльным механізмам.

[Фр. cornet à piston.]

карні́з, ‑а, м.

1. Гарызантальны выступ, які завяршае сцяну будынка, абрамляе вокны, дзверы. Цяпер агледзець можна печ, як ляльку, Усе карнізы, нішы, под і звод, І той пяколак, дзе шукаць запалку, Калі куранты данясуць свой звон. Пысін. На чарапічных дахах збіраліся гурбачкі снегу. Ён лажыўся і на карнізы акон. Арабей. // У архітэктуры — верхняя частка антаблемента, якая ляжыць на фрызе.

2. Уступ, які цягнецца вузкай палоскай уздоўж абрывістага схілу гор, часта на значнай вышыні. На карнізе ў расколіне.. ўчапілася карэньчыкамі тоненькая, гнуткая бярозка. Хомчанка.

3. Папярочка над акном, дзвярамі, на якую вешаюць парцьеры, шторы. Паставіўшы на табурэт[ку] дзіцячае крэсла, Даша стаяла на ім перад акном, босая, у халаце, .. і прымацоўвала карніз. Шамякін.

[Ад грэч. korōnis — завяршэнне.]

карні́зны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да карніза. Карнізныя пліты. Карнізны выступ.

ка́рнік, ‑а, м.

Член карнага атрада, карнай экспедыцыі. Азвярэлыя карнікі палілі навакольныя вёскі, расстрэльвалі жанчын, дзяцей. Шамякін.

карні́лавец, ‑лаўца, м.

Удзельнік карнілаўскага мяцяжу.

карні́лаўшчына, ‑ы, ж.

Контррэвалюцыйны мяцеж у Расіі ў жніўні 1917 г., на чале якога стаяў генерал Карнілаў.