Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

каламбуры́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Той, хто любіць прыдумваць каламбуры.

каламбуры́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да каламбурыст.

каламбу́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.

Гаварыць каламбуры.

ка́ламель, ‑і, ж.

Хлорыстая ртуць, выкарыстоўваецца ў тэхніцы і медыцыне.

[Ад грэч. kalos — прыгожы і melas — чорны.]

каламе́са, ‑ы, ж.

Разм. Негустая сумесь чаго‑н.; месіва. Унізе гоніць каламесу Імклівасць злоснае ракі. Колас.

каламу́та, ‑ы, ДМ ‑муце, ж.

Тое, што і каламуць. Мінута, яшчэ мінута — Адстоіцца каламута... Лойка.

каламу́тнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць, якасць каламутнага. Відаць было па каламутнасці неба, што фабрычныя коміны пазвычайнаму сапуць густымі камякамі дыму. Гартны.

каламу́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Непразрысты, мутны (пра вадкасць і інш.). Палявая дарога ў момант раскісла, усюды пабеглі ручайкі, і ў калдобінах заблішчэлі каламутныя лужыны. Сачанка. Гаспадар таксама прымайстраваўся з краёчку стала і паліў мне поўную шклянку нечага каламутнага, рудога. Сабаленка.

2. перан. Ахутаны заслонай туману, снегу, дажджу і пад. Каля Батаніна праляцела некалькі трасіруючых куль і пагасла ў каламутнай далечыні. Дудо. Прасторы былі белаватыя, каламутныя і непрыглядныя. Крапіва.

•••

У каламутнай вадзе рыбу лавіць гл. лавіць.

каламу́ціцца, ‑ціцца; незак.

Рабіцца каламутным.

каламу́ціць, ‑мучу, ‑муціш, ‑муціць; незак., што.

1. Муціць, рабіць каламутным. [Хлапчукі] боўталі моцна нагамі, каламуцілі ваду, а Федзя здзіўлена пазіраў на іх і ўсміхаўся. Ваданосаў.

2. перан. Выклікаць неспакой, уносіць беспарадак, блытаніну. [Кацярына:] Быў сябар, а цяпер разбойнік. Такія ж толькі свет каламуцяць. Крапіва.

•••

Каламуціць (муціць) ваду — тое, што і каламуціць (у 2 знач.).