Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

кантрама́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Талон або другі ўмоўны знак, які замяняе білет пры ўваходзе ў тэатр, цырк і інш. Прайсці па кантрамарцы.

[Фр. contremarque.]

кантрапу́нкт, ‑а, М ‑кце, м.

1. Від шматгалосся, заснаваны на адначасовым гарманічным спалучэнні некалькіх самастойных галасоў, а таксама навука пра разнавіднасці і правілы падобных спалучэнняў.

2. Аддзел тэорыі музыкі, прысвечаны вывучэнню такіх спалучэнняў.

3. Мелодыя, якая гучыць адначасова з асноўнай мелодыяй.

[Ням. Kontrapunkt.]

кантрапу́нктны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да кантрапункта. Кантрапунктны клас у кансерваторыі.

кантрапункты́чны, ‑ая, ‑ае.

Заснаваны на правілах кантрапункта. Кантрапунктычныя камбінацыя. Кантрапунктычныя мелодыі.

кантра́ст, ‑у, М ‑сце, м.

1. Рэзка выражаная процілегласць. Тут была абсалютна чыстая, старанна прыбраная святліца — рэзкі кантраст з чорнаю палавінаю хаты. Зарэцкі. Кожны мог жахнуцца ад кантрасту паміж гэтым тварам і бясформенным зборышчам трантаў, пад якімі нялёгка было ўявіць чалавека. Чорны.

2. У жывапісе і фатаграфіі — рэзкая розніца ў яркасці або колеры прадметаў.

[Фр. contraste.]

кантрастава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак.

Быць кантрастным, процілеглым каму‑, чаму‑н.; складаць кантраст з кім‑, чым‑н. Спакойна-разважлівы тон апавядання як бы кантрастуе са смешнай па прыродзе сваёй падзеяй, якая апісваецца. Навуменка. Асаднік кантрастуе па розных лініях то з Васілём, то з Баўтруком, то з Раінай. У. Калеснік.

кантра́стнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць і якасць кантрастнага. Кантрастнасць фарбаў. Кантрастнасць негатыва.

кантра́стны, ‑ая, ‑ае.

1. Які з’яўляецца кантрастам каму‑, чаму‑н.; рэзка процілеглы. Кантрастныя з’явы. Кантрастныя колеры. □ І справа і злева грымелі ўзрывы, а тут было ціха. Цішыня трывала можа толькі якую хвіліну, але была яна такой кантрастнай, што здавалася чужой, незразумелай. Шахавец.

2. З рэзкай розніцай паміж светлымі і цёмнымі часткамі. Кантрастны здымак.

кантрафа́кцыя, ‑і, ж.

Уст.

1. Перадрук, перавыданне і пад. чужога твора без згоды аўтара.

2. Падробна (звычайна твораў літаратуры, мастацтва).

3. У буржуазным праве — незаконнае выкарыстанне фірмамі на сваіх таварных знаках абазначэнняў, якія ставяцца на папулярных таварах іншых фірм з мэтай увесці ў зман пакупнікоў.

[Лац. contrafactio — падробка.]

кантро́лер, ‑а, м.

Прыбор для рэгулявання работы электрарухавіка (у трамваях, тралейбусах, электравозах і інш.).

[Англ. controller.]