Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

канспекты́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які мае характар канспекта; кароткі, сціплы. Канспектыўны пераказ даклада. Канспектыўнае паведамленне.

канспірава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; незак.

Захоўваць канспірацыю; таіцца, хавацца. Мірон стварыў ячэйку ў вёсцы, з якою амаль што не канспіраваўся, на нарадах шмат гаварыў і прарочыў хуткую міжнародную рэвалюцыю. Пестрак. — Чалавек павінен ведаць мясцовасць, людзей, умець найлепш канспіравацца. Кулакоўскі.

канспірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., каго-што і без дап.

Прымяняць метады канспірацыі, захоўваць у тайне што‑н. Канспіраваць дзейнасць. Умець канспіраваць.

канспіра́тар, ‑а, м.

Той, хто канспіруецца, умее канспіравацца. Вопытны канспіратар.

[Ад лац. conspirator — змоўшчык.]

канспіра́тарскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да канспіратара, уласцівы яму. Канспіратарскія навыкі.

канспіраты́ўнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць канспіратыўнага. Але, з другога боку, нам абрыдзела наша стоенасць і канспіратыўнасць. Капітан Мазурэнка патрабуе, каб мы [разведчыкі] не сыходзіліся разам. Навуменка.

канспіраты́ўны, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з канспірацыяй; тайны, падпольны. Канспіратыўная арганізацыя. Канспіратыўная кватэра. □ Вартаўніком управы горада Н... служыў, кажучы канспіратыўнай мовай, партызан. Якімовіч.

канспіра́цыя, ‑і, ж.

Сістэма і метады, якія прымяняюцца падпольнай арганізацыяй для захоўвання ў тайне яе дзейнасці; захоўванне тайны. Мікола сам зразумеў, што не пасцярогся ў сварцы з солтысам, у гарачцы парушыў правілы канспірацыі. Сабаленка. Лабановіч, захоўваючы канспірацыю, нават Турсевічу не казаў, што едзе ў Мікуцічы. Колас.

[Ад лац. conspiratio — змова, загавор.]

канста́нта, ‑ы, ж.

1. Пастаянная велічыня (у матэматыцы, фізіцы, хіміі). Канстанта цеплаправоднасці.

2. Пастаянны элемент, часцей пастаянны націск на пэўным складзе, у рытмічнай арганізацыі верша.

[Ад лац. constans.]

канста́нтнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць канстантнага; нязменнасць. Канстантнасць колеру.