Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

кансана́нс, ‑у, м.

1. Гарманічнае спалучэнне некалькіх гукаў; мілагучнасць; проціл. дысананс.

2. Від няпоўнай рыфмы, у якой націскныя галосныя розныя, але паслянаціскныя, а часам і пераднаціскныя гукі супадаюць.

[Фр. consonance.]

кансана́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Зычны гук.

[Ад лац. consonans, consonantis — зычны гук.]

кансананты́зм, ‑у, м.

Сістэма зычных гукаў у якой‑н. мове. Асаблівасці беларускага кансанантызму.

кансервава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. кансерваваць (у 1, 2 знач.).

кансервава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад кансерваваць.

2. у знач. прым. Ператвораны ў кансервы, у выглядзе кансерваў. Кансерваваная рыба. Кансерваваныя агуркі.

кансервава́цца, ‑рвуецца; незак.

Зал. да кансерваваць.

кансервава́ць, ‑рвую, ‑рвуеш, ‑рвуе; зак. і незак., што.

1. Прыгатаваць (гатаваць) кансервы з чаго‑н., ператварыць (ператвараць) у кансервы. Кансерваваць грыбы. Кансерваваць мяса. Кансерваваць рыбу.

2. Захоўваць ад псавання, разбурэння спецыяльнай апрацоўкай або стварэннем адпаведных умоў захоўвання. Кансерваваць у спірце шкілет птушкі. Кансерваваць кроў.

3. Часова прыпыніць (прыпыняць) развіццё, ход, дзейнасць чаго‑н. Кансерваваць прадпрыемства.

кансе́рвавы, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з кансервамі, з іх прыгатаваннем. Кансервавая прамысловасць. Кансервавы завод. // Прызначаны для кансерваў, з-пад кансерваў. Кансервавая бляшанка. Кансервавы нож.

кансерва́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Хімічнае рэчыва, якое забяспечвае працяглае захоўванне (кансервацыю) харчовых прадуктаў і некаторых матэрыялаў.

кансерва́тар, ‑а, м.

1. Чалавек кансерватыўных поглядаў, праціўнік новага, прагрэсіўнага. Можна было падумаць, што Булай па натуры быў кансерватарам, перакананым прыхільнікам штурм[аўшчыны] ў канцы месяца і, наогул, працаваў па-старому. Шыцік.

2. У Вялікабрытаніі — член кансерватыўнай партыі. Кансерватары і лібералы.

[Ад лац. conservator — ахавальнік.]