Verbum

кано́н, ‑а, м.

1. Якое‑н. правіла, устаноўленае і ўзаконенае вышэйшай царкоўнай іерархіяй. Беларускія кніжнікі XVI–XVII стст. перакладалі рэлігійныя творы на «простую» мову, але з аглядкай — не нарабіць бы памылак, не адысці б ад царкоўных канонаў, не ўпасці б у ерась. Шакун.

2. перан. Кніжн. Правіла або сукупнасць правіл якога‑н. напрамку ў мастацтве. Класіцысцкія каноны. □ Паэт выступаў супраць сацыяльнага і нацыянальнага ўціску і адкідваў прэч рэакцыйныя, антырэалістычныя «каноны» эстэтыкі сімвалізму. Майхровіч. // Тое, што з’яўляецца традыцыйнай, абавязковай нормай. Тэхнічныя каноны. □ [Мікалай] адкінуў бы прэч усе каноны ветлівасці, дагнаў бы Адама і з усёй сілы ўчапіўся б яму ў горла. Дамашэвіч.

3. Спіс рэлігійных кніг, прызнаных царквою ў якасці свяшчэннага пісання. Біблейскі канон.

4. Царкоўнае песнапенне ў пахвалу святога або свята і пад. Велікодны канон. Памінальны канон.

5. Паўтарэнне адной мелодыі рознымі галасамі, якія ўступаюць у спевы паслядоўна, адзін за другім, дакладна паўтараючы мелодыю першага голасу.

[Грэч. kanon.]

кано́нік, ‑а, м.

Саборны свяшчэннік у каталіцкай і англіканскай цэрквах.

[Лац. canonicus.]

каноплеапрацо́ўчы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да апрацоўкі канопляў, канаплянай трасты. Каноплеапрацоўчыя машыны.

каноплеўбо́рачны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да ўборкі канапель, прызначаны для яе. Каноплеўборачная машына.

каноплецерабі́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Спец. Машына для цераблення канапель.

кано́плі, канапель; адз. няма.

1. Высокая травяністая расліна сямейства каноплевых, са сцёблаў якой вырабляюць валакно, а з семені — алей.

2. Семя гэтай расліны. Таўчы каноплі. □ — Калі ў каго які з гарнец канапель ці семя ёсць, дык ён выцісне якую бутэльку алею. Чорны.

•••

Як Піліп з канапель — раптоўна, знянацку (выскачыць адкуль‑н., з’явіцца дзе‑н.).

кано́э, нескл., н.

Адкрытая спартыўная лодка без уключын, у якой грабуць адналопасцевым вяслом, стоячы на адным калене (бываюць адзіночкі і двойкі).

[Англ. canoe ад ісп. canoa — човен.]

кансалідава́цца, ‑дуецца; зак. і незак.

Кніжн.

1. Умацавацца (умацоўвацца), аб’яднацца (аб’ядноўвацца), згуртавацца (згуртоўвацца).

2. толькі незак. Зал. да кансалідаваць.

кансалідава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак. і незак., што.

Кніжн.

1. Умацаваць (умацоўваць), аб’яднаць (аб’ядноўваць), згуртаваць (згуртоўваць).

2. Ператварыць (ператвараць) кароткатэрміновыя дзяржаўныя даўгавыя абавязацельствы ў доўгатэрміновыя. Кансалідаваць пазыку.

[Ад лац. consolidare — умацоўваць.]

кансаліда́цыя, ‑і, ж.

Кніжн. Дзеянне паводле знач. дзеясл. кансалідаваць і кансалідавацца.