Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

раіць2, ; незак.

Збіраць у рой.

  • Р. пчол.

рай, , м.

Паводле рэлігійна-містычных уяўленняў: месца, дзе знаходзяць шчаслівае існаванне душы праведнікаў пасля іх смерці.

  • Рад бы ў р., ды грахі не пускаюць (прымаўка).
  • Тут проста р., а не жыццё (перан. вельмі добра).

|| прым. райскі, .

рай...

Скарачэнне ў знач. раённы, напр. райсавет, райвыканком, райцэнтр.

райнік, , м.

Абцягнуты палатном кошык для лоўлі рою, які вылецеў з вулля.

рак1, , м.

Пакрытая панцырам прэснаводная або марская жывёліна з клюшнямі і брушкам.

  • Рачны р.
  • Паказаць, дзе ракі зімуюць (выказванне пагрозы; разм.).
  • Калі рак свісне (невядома калі або ніколі; разм. жарт.).

|| памянш. рачок, .

|| прым. ракавы, і рачыны, .

  • Ракавая шыйка (брушка рачнога рака).
  • Рачыныя вочы.

рак2, , м.

Род злаякаснай пухліны.

  • Р. страўніка.

|| прым. ракавы, .

рака, , ж.

  1. Прыродны вадаём, які пастаянна цячэ па пракладзеным вадой рэчышчы ад вытоку ўніз да вусця.

    • Пайсці на раку.
    • Рыбка ў рацэ, ды не ў руцэ.
  2. перан. Няспынны паток, вялікая колькасць.

    • Р. крыві.
    • Слёзы льюцца ракой.

|| ласк. рэчачка, .

|| нар.-паэт.: рэчанька, .

|| прым. рачны, .

ракавіна, , ж.

  1. Цвёрдае ахоўнае покрыва некаторых беспазваночных жывёл у выглядзе вітай, авальнай або створкавай каробкі.

    • Р. малюска.
  2. Назва розных прадметаў, якая сваім знешнім выглядам нагадвае ракавіну (у 1 знач.).

    • Вушная р.
    • Мыцца над ракавінай.
  3. Пустата ў метале, бетоне, гіпсе і пад., утвораная пры пераходзе рэчыва з вадкага стану ў цвёрды (спецыяльны тэрмін).

    • Усадачная р.

|| памянш.-ласк. ракавінка, .

|| прым. ракавінны, .

ракада, , ж. (спец.).

Шлях зносін, лінія сувязі, што праходзяць уздоўж лініі фронту.

|| прым. ракадны, .

  • Ракадная дарога.

ракако, нескл., н.

Архітэктурны і дэкаратыўны стыль 18 ст., які вызначаецца незвычайнай складанасцю форм і дзівосным арнаментам.

  • Архітэктура р.
  • Мэбля р.