Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

петыт, , м.

Дробны друкарскі шрыфт з вышынёй літар 3 мм.

|| прым. петытны, .

петыцыя, , ж.

Калектыўная пісьмовая просьба, накіраваная да ўлад.

|| прым. петыцыйны, .

пеўчы, .

  1. Надзелены прыродай здольнасцямі спяваць або меладычна свістаць.

    • Пеўчая капэла.
    • Пеўчыя птушкі.
  2. пеўчы, -ага, -ыя, -ых, м. Спявак хору, звычайна царкоўнага.

    • Хор пеўчых.

пехатой і пехатою, прысл.

Рухацца сваімі нагамі, пяшком.

  • Ісці п.

пехацінец, , м.

Ваеннаслужачы пяхоты.

|| прым. пехацінскі, .

пець, ; незак.

  1. Утвараць голасам музычныя гукі, выконваць вакальны твор.

    • П. раманс.
  2. Пра пеўчых і некаторых іншых птушак: абзывацца галасамі.

    • Жаваранак пяе.
  3. што і пра што. Складаць вершы пра што-н., апяваць што-н. (высок.).

    • Паэт пяе пра жыццё народа.

  • Лазара пець (разм. неадабр.) — скардзіцца на лёс, прыкідвацца няшчасным.

|| зак. прапець, і спець, .

печ, , ж.

  1. Цаглянае, каменнае або металічнае збудаванне, дзе разводзяць агонь, каб нагрэць памяшканне, згатаваць ежу.

    • Кафляная п.
    • Паліць у печы.
  2. Спецыяльнае збудаванне для апрацоўкі чаго-н. награваннем.

    • Сушыльная п.
    • Доменная п.

  • Ні да печы ні да рэчы (разм.) — неўпапад, не да месца.

  • Ад печы (разм.) — пачынаць рабіць што-н. з самага простага, з самага пачатку.

|| прым. пячны, .

  • Пячная засланка.
  • Пячное ацяпленне.

печанегі, , м.

Цюркскія і сармацкія плямёны, якія вандравалі ў 9—11 стагоддзях па паўднёвым усходзе Еўропы.

|| прым. печанежскі, .

печаны, .

Прыгатаваны пячэннем.

  • Печаныя яблыкі.

  • Гад печаны лаянк.) — вылюдак, кат.

печань, , ж.

Стрававальная залоза ў жывёл і чалавека, якая выпрацоўвае жоўць, удзельнічае ў працэсах стрававання, кровазвароту і абмену рэчываў.

|| прым. пячоначны, .

  • Пячоначныя пратокі.