Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

радужны, :

  • радужная абалонка (спец.) — пярэдняя частка сасудзістай абалонкі вочнага яблыка, якая размешчана наперадзе хрусталіка і вызначае сабой колер вачэй.

радца, , м.

  1. Той, хто раіць, дае параду (у 1 знач.), дарадца, дарадчык.

  2. Выбарны член ад багатых гарадскіх вярхоў у раду (магістрат) у Беларусі ў 14—18 стст. (уст.).

радчэць, ; незак.

Тое, што і радзець.

  • Радчэў туман.

|| зак. парадчэць, .

рады, .

  1. Які перажывае пачуццё радасці, задавальнення.

    • Радая маці гаварыла безупынку.
    • Я вельмі р. гэтай сустрэчы.
  2. у знач. вык. (звычайна кар. ф.), каму-чаму, з дадан. сказам і без дапаўнення. Пра пачуццё радасці, задавальнення, якое перажывае хто-н.

    • Мы надта рады такому госцю.
    • Я рад, што ты ўдала з’ездзіў.
  3. у знач. вык., з інф. Пра жаданне, гатоўнасць зрабіць што-н.

    • Я рад бы вам дапамагчы, ды не маю цяпер вольнага часу.

  • І не рад (рады); (і) сам не рад (рады) (разм.) — пра чый-н. жаль, шкадаванне з прычыны таго, што адбылося пры яго ўдзеле.

    • Я і не рада (і сама не рада), што звярнулася да той злюкі.

  • Рад (ці) не рад (разм.) — паняволі, хочаш не хочаш.

    • Рад ці не рад, а ехаць туды прыйдзецца.

радые...

Першая частка складаных слоў у знач. які адносіцца да радыю, радыяцыі, напр. радыелячэнне, радыеізатопы, радыетэрапія, радыяграфія, радыялогія.

радыеактыўнасць, , ж.

Распад атамных ядзер некаторых хімічных элементаў, які суправаджаецца актыўным выпраменьваннем.

|| прым. радыеактыўны, .

радыё, нескл., н.

  1. Спосаб перадачы і прыёму гукаў, сігналаў на адлегласць без правадоў пры дапамозе электрамагнітных хваль, што перадаюцца спецыяльнымі станцыямі, а таксама галіна ведаў, якая мае дачыненне да гэтага спосабу сувязі.

    • Звязацца па р.
    • Дзень р.
  2. Устройства для прыёму гукаў такім чынам.

    • Правесці р.
  3. Гукавая перадача такім спосабам.

    • Слухаць р.

радыё...

Першая частка складаных слоў у знач. які мае дачыненне да радыё, напр. радыёапарат, радыёсувязь, радыётэхніка.

радыёаматар, , м.

Той, хто займаецца радыё і яго тэхнікай як аматар (у 2 знач.).

|| прым. радыёаматарскі, .

радыёвузел, , м.

Устаноўка па абслугоўванню насельніцтва радыёперадачамі.