Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

капацець, ; незак. (разм.).

Капаць часта і буйнымі каплямі.

капацца, ; незак.

  1. у чым. Рыцца, капаючы.

    • К. ў градках.
    • К. ў пяску.
    • К. ў газетах (шукаць што-н., перакладваючы, перабіраючы).
  2. перан., у чым. Залішне старанна, карпатліва разбірацца ў чым-н.

    • К. ў душы.
  3. з чым і без дапаўнення. Марудзіць, павольна рабіць якую-н. справу.

    • К. з перакладваннем кніг.
  4. Паддавацца капанню.

    • Пасля дажджу зямля лягчэй капаецца.

|| зак. закапацца, .

|| наз. капанне, .

капаць1, ; незак.

  1. Падаць каплямі.

    • Днём капала са стрэх (безас.).
  2. Наліваць, разліваць каплі чаго-н. на што-н.

    • К. лякарства ў шклянку.
  3. перан., на каго. Нагаворваць, тайна паведамляць (разм.).

|| зак. накапаць, .

|| аднакр. капнуць, .

капаць2, ; незак.

  1. Размякчаць, рыхліць верхні слой глебы, аддзяляючы і падымаючы (лапатай, матыкай і пад.).

    • К. агарод.
  2. Выкідваючы, выбіраючы зямлю, рабіць паглыбленне.

    • К. яму (таксама перан. рыхтаваць пагібель, тварыць зло каму-н.).
  3. Выкопваць, даставаць што-н. з зямлі.

    • К. бульбу.

|| зак. выкапаць, .

|| аднакр. капнуць, і капянуць, .

|| наз. капанне, і копка, .

|| прым. капальны, .

капач, , м. (разм.).

  1. Той, хто займаецца капаннем зямлі; землякоп.

  2. Прылада для капання зямлі, выкопвання караняплодаў і пад.

|| прым. капацкі, .

капеечны, .

  1. гл. капейка.

  2. Які каштуе танна, нядорага.

    • Капеечная цацка.
  3. перан. Залішне дробязны, скупы.

    • Капеечная натура.

|| наз. капеечнасць, .

капеж, , м.

  1. капяжу. Падзенне капель талага снегу са стрэх, дрэў, а таксама самі гэтыя каплі.

    • Сярод дня пачаўся к.
  2. Ніжні край страхі, даху, які выдаецца над сцяной.

|| прым. капежны, .

капейка, , ж.

Дробная манета, адна сотая рубля.

  • Рассыпаць капейкі.
  • Без капейкі (без якіх-н. сродкаў існавання).
  • Да (апошняй) капейкі (без астатку патраціць, заплаціць, атрымаць і пад.).
  • К. ў капейку (пры падліку грошай: абсалютна дакладна, колькі патрабуецца).
  • Жывая к. (пра ўсё, што дае даход).
  • Ні капейкі (за душой) (зусім няма грошай).

|| памянш. капеечка, .

  • Абысціся ў капеечку (дорага каштаваць).

|| прым. капеечны, .

капельдынер, , м.

Тэатральны служачы, які правярае білеты і паказвае гледачам месцы ў зале.

|| ж. капельдынерка, .

|| прым. капельдынерскі, .

капелька, , ж.

  1. Маленькая капля.

    • Капелькі расы.
    • Выпіць да капелькі (усё без астатку).
  2. адз., перан., чаго. Самая малая колькасць чаго-н. (разм.).

    • У слоіку засталася к. малака.