Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

кальсоны, .

Нацельныя мужскія мужчынскія штаны, споднікі, нагавіцы.

|| прым. кальсонны, .

кальцаваць, ; незак.

  1. Меціць (жывёліну), надзяваючы кольцы на лапкі птушак або хвасты рыб для даследавання напрамку і скорасці іх перамяшчэння, працягласці жыцця і інш.

    • К. пералётных птушак.
  2. Рабіць кругавы зрэз кары або надзяваць на ствол дрэва драцяныя кольцы з мэтай уздзеяння на яго рост.

  3. Абмазваць ствол дрэва для аховы яго ад шкодных насякомых.

|| зак. закальцаваць, і акальцаваць, .

|| наз. кальцаванне, .

кальцавы, .

  1. гл. кольца.

  2. Які мае выгляд кольца; кругавы.

    • К. маршрут.

кальцый, , м.

Хімічны элемент, мяккі серабрыста-белы метал.

|| прым. кальцыевы, .

  • Кальцыевыя солі.

кальчак, , м. (спец.).

Група галін, лістоў, кветак, якія растуць на сцябле на адной вышыні.

|| прым. кальчачны, .

кальчуга, , ж.

Даўнейшы воінскі даспех у выглядзе кашулі з металічных кольцаў.

|| прым. кальчужны, .

калюга, , ж.

Выбітая коламі яма на дарозе, звычайна з вадой, граззю.

калючка, , ж.

  1. Усякае колкае вастрыё, шып, тое, што колецца.

    • К. ружы.
  2. перан. З’едлівая заўвага, вострая насмешка,

калючы, .

  1. Які мае калючкі, з калючкамі.

    • К. дрот.
    • Калючая ружа.
  2. Які колецца, робіць уколы.

    • Калючая барада.
    • К. ржэўнік.
  3. перан. Са злой насмешкай, нядобры.

    • Калючае слова.
    • К. позірк.
  4. перан. Які непрыхільна, недаверліва ставіцца да ўсяго; нелюдзімы (пра чалавека).

    • У апошнія часы сын стаў калючым.

|| наз. калючасць, .

каля, прыназ.

  1. Ужыв. для абазначэння асобы, прадмета, месца, паблізу або вакол якіх адбываецца што-н., размяшчаецца хто-, што-н.

    • Дрэва расце к. акна.
    • Турысты паселі к. вогнішча.
  2. Ужыв. пры абазначэнні аб’екта, у дачыненні да якога адбываецца дзеянне, на які накіравана дзеянне.

    • К. кветак вельмі многа працы.
  3. Ужыв. пры абазначэнні прыблізнай велічыні, меры чаго-н., пры ўказанні на пэўную пару, да якой падышоў ці падыходзіць час.

    • Хаце к. сарака гадоў.
    • У мяшку к. двух пудоў мукі.
    • Цягнік прыбывае к. 16 гадзін.