Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

распець, ; зак.

  1. Развучыць, рэпеціруючы (музычны твор для голасу).

    • Р. дуэт.
  2. Прымусіць добра гучаць (пра голас, галасы).

    • Р. хор перад выступленнем.

|| незак. распяваць, .

|| наз. распяванне, .

распівачны, .

Звязаны з продажам напіткаў, якія выпіваюцца на месцы іх пакупкі.

распілаваць, ; зак.

Разрэзаць пілой на часткі.

  • Р. дошку.

|| незак. распілоўваць, .

|| наз. распілоўванне, і распілоўка, .

|| прым. распіловачны, .

распінацца, ; незак. (разм. неадабр.).

Траціць шмат сіл, слоў, доказаў дзеля каго-, чаго-н.

  • Пракоп распінаўся, даводзячы, што ён не вінаваты.

распіраць, ; незак.

  1. Напорам знутры прымусіць расшырыцца, раздацца.

    • Кофтачку распіралі поўныя грудзі маладой маці.
  2. перан. Перапаўняць радасць, захапляць.

    • Нечаканая радасць распірала Максіма.
  3. безас., каго (што). Разносіць, прыводзіць да сытасці.

    • Яго аж распірала на добрых харчах.

|| зак. расперці, .

распісацца, ; зак.

  1. Паставіць свой подпіс пад чым-н.

    • Р. ў дзённіку сына.
    • Р. ў сваёй бездапаможнасці (перан. прызнаць сваю бездапаможнасць).
  2. з кім і без дапаўнення.

    • Зарэгістраваць свой шлюб (разм.).
  3. Пачаўшы пісаць, захапіцца (разм.).

    • Так распісаўся, што не спыніць.

|| незак. распісвацца, .

|| наз. распісванне, і распіска, .

распісаць, ; зак.

  1. Перапісаць асобна часткі чаго-н.

    • Р. тэкст на карткі.
  2. Размеркаваць каго-, што-н. паміж кім-, чым-н., зрабіўшы адпаведны запіс.

    • Усе дні прыёму распісаны.
  3. Зарэгістраваць чый-н. шлюб.

    • У загсе маладых распісалі.
  4. Размаляваць фарбамі, узорамі, пакрыць роспісам (у 2 знач.).

    • Р. столь.
  5. перан. Расказаць, апісаць каго-, што-н. занадта падрабязна, у дэталях (разм.).

    • Мне яго распісалі як добрага працаўніка.

|| незак. распісваць, .

|| наз. распісванне, , распіска, і роспіс, .

распісны, .

Упрыгожаны роспісам (у 2 знач.).

  • Распісныя сцены.

распіць, ; зак. (разм.).

Выпіць разам з кім-н.

  • Р. бутэльку каньяку.

|| незак. распіваць, .

расплакацца, ; зак.

  1. Пачаць моцна плакаць.

    • Дзіця расплакалася.
  2. перан. Пачаць расчулена гаварыць, імкнучыся выклікаць спачуванне (разм.).

    • Ён умеў так р., што здавалася горш за яго ніхто не жыве.