Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

перадужаць, ; зак. (разм.).

  1. Узяць верх, перамагчы.

    • П. хваробу.
  2. Падужаць усіх, многіх або ўсё, многае.

|| незак. перадужваць, .

перадумаць, ; зак.

  1. Падумаўшы, змяніць намер.

    • Хацеў зайсці да знаёмага, але перадумаў.
  2. што, пра што, аб чым і без дапаўнення.

    • Падумаць пра многае або многа разоў.
    • Многа прыйшлося п. за апошні час.

|| незак. перадумваць, .

перадумова, , ж.

  1. Папярэдняя ўмова чаго-н.

    • П. поспеху.
  2. Зыходны пункт якога-н. разважання.

    • Зыходзіць з правільных перадумоў.

перадыхнуць, ; зак. (разм.).

Зрабіць кароткі перапынак для адпачынку (у час хадзьбы, працы і пад.).

  • Касцы селі п.

перадышка, , ж.

  1. Невялікі перапынак, каб аддыхацца, перавесці дыханне.

    • Бегчы кіламетр без перадышкі.
  2. перан. Часовае спыненне якой-н. дзейнасці.

    • П. ў спрэчках.

пераезд, , м.

  1. гл. пераехаць.

  2. Месца, дзе пераязджаюць цераз што-н.

    • Чыгуначны п.

|| прым. пераезны, .

  • Пераезная будка.

пераемнік, , м. (кніжн.).

Чый-н. прадаўжальнік; той, хто заняў чыё-н. месца.

  • Падрыхтаваць сабе пераемніка.
  • Пераемнікі Францыска Скарыны.

|| ж. пераемніца, .

|| прым. пераемніцкі, .

пераемны, (кніжн.).

Які ідзе паслядоўна, развіваецца ад аднаго да другога; заснаваны на непасрэдным пераходзе ад аднаго да другога.

  • П. рад з’яў.
  • Пераемная сувязь развіцця чаго-н.

|| наз. пераемнасць, .

пераесці, ; зак.

  1. чаго і без дапаўнення.

    • З’есці лішняе.
  2. што і чаго. З’есці ўсё, многае.

    • Думалі хлеба не пераядзім за зіму.
  3. Пра што-н. едкае: раз’ядаючы, разбурыць, раздзяліць на часткі.

    • Іржа пераела жалеза.

|| незак. пераядаць, .

|| наз. пераяданне, .

пераехаць, ; зак.

  1. што і цераз што. Праехаць цераз што-н., на другі бок чаго-н.

    • П. гасцінец.
  2. Праехаўшы па кім-, чым-н., раздушыць, пакалечыць.

    • Машына пераехала чалавека.
  3. Перасяліцца, перабрацца.

    • П. у новы дом.

|| незак. пераязджаць, .

|| наз. пераезд, .

|| прым. пераезны, .