Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
аеілнорстухчшыэюя’
бвгдежзйклмнпрстўхцчшя

посах, ✂, м.

Доўгі кій, на які апіраюцца пры хадзьбе.

посвіст, ✂, м.

Асобая манера свістаць, свіст.

  • Салаўіны п.

поседам:

  • поседам сядзець (разм.) — сядзець не ўстаючы ці знаходзіцца дзе-н., нікуды не выходзячы, не выязджаючы.

поскудзь, ✂, ж. (разм. пагард.).

Пра каго-н. агіднага, паскуднага або пра што-н. агіднае, паскуднае.

  • Не чалавек, а п.

послух, ✂, м.

  1. Пакорнасць, паслушэнства.

    • Трымаць дзяцей у послуху.

  2. У манастырах: абавязак, ускладзены на кожнага манаха, а таксама спецыяльная работа, што прызначаецца за які-н. грэх, правіннасць.

    • Назначыць каму-н. п.

  3. Чутка, пагалоска.

    • Пусціць па вёсцы п.

посніца, ✂, ж. (разм.).

Посная ежа, нішчымніца.

посны, ✂.

  1. гл. пост ​2.

  2. Без мяса і малака, не скаромны.

    • Посная вячэра.

  3. Не тлусты.

    • Посная свініна.

  4. перан. Хмуры, сумны (пра выраз твару, усмешку і пад.; разм. жарт.).

  5. перан. Пра від, знешні выгляд: прытворна сціплы, ханжаскі (разм. жарт.).

    • Твар п., як на маленні.

|| наз. поснасць, ✂.

поспех, ✂, м.

  1. Удача ў дасягненні чаго-н.

    • Дабіцца поспеху.
    • З тым жа поспехам. (перан. з такім жа вынікам).

  2. Агульнае прызнанне.

    • Кніга мае п.

  3. мн. Добрыя вынікі ў рабоце, вучобе і пад.

    • Сын робіць поспехі па фізіцы.
    • Як вашы поспехі? (як справы?; разм.).

◊

  • З поспехам — лёгка, паспяхова, без цяжкасцей.

  • Тут можна з поспехам прымяніць гэты метад.

пост​1, ✂, м.

  1. Асоба або група людзей, якія вядуць назіранне за чым-н. або ахоўваюць што-н.

    • Міліцэйскі п.

  2. Месца, пункт, адкуль вядзецца назіранне, дзе знаходзіцца ахова.

    • Баявы п.
    • Памерці на пасту (перан. пры выкананні абавязкаў).

  3. Адказная пасада.

    • Заняць высокі п.

  4. Месца, у якім сканцэнтравана кіраванне рознымі тэхнічнымі сродкамі, сігналамі.

    • Цэнтральны п.

|| прым. паставы, ✂.

  • Паставая будка.
  • Паставая служба.
  • Паставая ведамасць (службовы дакумент каравула).

пост​2, ✂, м.

Устрыманне ад скаромнай ежы, згодна з царкоўным патрабаваннем, а таксама перыяд такога ўстрымання.

  • Вялікі п.

|| прым. посны, ✂.

  • Посныя дні.