Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

імя́, імя́ і імені, Д імю і імені, мн. імі і імёны, імяў, імён і імёнаў, н.

1. Асабістая назва чалавека, якая даецца яму пры нараджэнні.

Уласнае і.

Яго і. — Сяргей.

2. Поўная асабістая назва чалавека з імем па бацьку, а таксама яго прозвішчам.

Завуць Раман, а і. па бацьку Пракопавіч.

3. Спадчыннае афіцыйнае найменне, якое паказвае на прыналежнасць чалавека да пэўнай сям’і, напр., у беларусаў: Брыль, Гарэцкі, Дубоўка, Карскі, Мележ, Насовіч, Шырма, Янчук.

4. Асабістая вядомасць, рэпутацыя.

Вучоны з сусветным імем.

5. Назва прадмета, з’явы.

Расліна альяс вядома пад імем сталетнік.

6. У выразе: у імя́ каго-чаго — у памяць, у гонар каго-, чаго-н. (высок.).

У і. дружбы.

7. у знач. прыназ. з Р. Названы ў гонар каго-, чаго-н.

Тэатр і.

Янкі Купалы.

імяні́ннік, -а, мн. -і, -аў, м.

Чалавек у дзень сваіх імянін або ў дзень свайго нараджэння.

Падарунак для імянінніка.

|| ж. імяні́нніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

імяні́ны, -нін.

1. Асабістае свята каго-н., якое выпадае на той дзень, калі царква адзначае памяць аднайменнага святога.

І.

Тамары.

2. Дзень нараджэння.

Спраўляць і. (разм.).

|| прым. імяні́нны, -ая, -ае.

І. пірог.

імянны́, -а́я, -о́е.

Памечаны імем уладальніка; выдадзены на чыё-н. імя; імя каго-н.

І. гадзіннік.

Імянная стыпендыя.

Імянны спіс — спіс, у якім пералічваюцца прозвішчы і імёны якіх-н. асоб.