Verbum

зуб, -а, мн. зу́бы і зубы́, -о́ў, м.

1. мн. зу́бы і (з ліч. 2, 3, 4) зубы́, зубо́ў. Касцявое ўтварэнне, орган у роце для адкусвання і разжоўвання ежы.

Кутнія зубы.

Малочныя зубы (у дзяцей). Узброены да зубоў (перан.: вельмі добра ўзброены). З. на з. не пападае (пра дрыжыкі ад моцнага холаду, страху). З. за з. (перан.: адплачваючы за зло той жа меркай; разм.). Зубы на паліцу палажыць (перан.: абмежаваць сябе ў самым неабходным з-за адсутнасці сродкаў; разм.). Зуб або зубы вастрыць на каго-н. (перан.: злавацца, імкнуцца нашкодзіць; разм.). Праз зубы гаварыць (ледзь раскрываючы рот, неахвотна). Не па зубах (перан.: не пад сілу, не па здольнасцях).

2. мн. зубы́, -о́ў. Зубцы (гл. зубец у 1 знач.).

◊

Ні ў зуб нагой (разм.) — зусім нічога (не ведаць, не разумець і пад.).

Мець зуб на каго (разм.) — адчуваць тайную злобу, нездаволенасць у адносінах да каго-н.

|| памянш. зубо́к, -бка́, мн. зу́бкі, -аў і (з ліч. 2, 3, 4) зубкі́, -о́ў, м. (да 1 знач.).

◊

На зубок трапіць каму (разм.) — стаць прадметам насмешак, плётак, крытыкі.

На зубок (вывучыць, выведаць; разм.) — дакладна, дасканала.

|| прым. зубны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.) і зубавы́, -а́я, -о́е (да 2 знач.; спец.).

Зубны боль.

Зубны ўрач.

Зубны парашок (для чысткі зубоў). Зубны зычны (які вымаўляецца пры ўдзеле зубоў; спец.). Зубавая барана.

зубалячэ́нне, -я, н. (кніжн.).

Лячэнне зубных хвароб.

|| прым. зубалячэ́бны, -ая, -ае.

зубарэ́зны, -ая, -ае (спец.).

Прызначаны для вырабу зубцоў, зубчастых частак.

зубаска́л, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

Пра чалавека, які любіць зубаскаліць; перасмешнік.

|| ж. зубаска́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак.

|| прым. зубаска́льскі, -ая, -ае.

зубаска́ліць, -лю, -ліш, -ліць; незак. (разм.).

Насміхацца з каго-небудзь, а таксама ўвогуле смяяцца, жартаваць.

|| наз. зубаска́льства, -а, н.

зуба́сты, -ая, -ае.

1. З вялікімі вострымі зубамі.

2. перан. Дзёрзкі, востры на язык.

З. хлопец.

|| наз. зуба́стасць, -і, ж. (да 2 знач.).

зуба́ты, -ая, -ае.

1. Тое, што і зубасты (у 1 знач.).

2. Які мае зубы (спец.).

З. кіт.

зубачы́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

Завостраная палачка для выдалення рэштак ежы, якія заселі паміж зубоў.

зу́б’е, -я, н., зб.

Зубцы (гл. зубец у 1 знач.).

З. бараны.

зубе́ц, -бца́, мн. -бцы́, -бцо́ў, м.

1. Востры выступ на інструменце, прыладзе, частцы машыны.

З. пілы.

Зубцы бараны.

Зубцы ў граблях.

2. звычайна мн. Надбудова на крапасной сцяне ў выглядзе слупкоў, размешчаных на аднолькавай адлегласці.

|| памянш. зу́бчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).