Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

лазі́на, -ы і лазіна́, -ы́, мн. -ы, лазі́н, ж.

Галінка або сцябло лазовага куста, лазовы дубец.

|| прым. лазі́нны, -ая, -ае і лазі́навы, -ая, -ае.

ла́зіць, ла́жу, ла́зіш, ла́зіць; незак.

1. Чапляючыся за што-н., узбірацца на што-н. або апускацца ўніз.

Л. па дрэвах.

2. Пранікаць куды-н. паўзком, сагнуўшыся.

Л. пад стол.

3. Уваходзіць у што-н. вадкае.

Л. у ваду.

4. Забірацца праз што-н. унутр.

Л. у хату праз вокны.

5. Прабірацца куды-н. скрытна, крадучыся.

Л. у чужы сад.

6. Забірацца рукой у што-н., шукаць, намацваць.

Л. у куфары.

7. перан. Хадзіць, снаваць дзе-н. (разм.).

Л. па загонах.

Лазіць па кішэнях — займацца кішэнным крадзяжом.

|| наз. ла́зенне, -я, н. і ла́жанне, -я, н.

ла́зня, -і, мн. -і, -яў, ж.

1. Спецыяльнае памяшканне, дзе мыюцца і парацца.

Пабудаваць новую лазню.

2. Мыццё ў такім памяшканні (разм.).

Пасля малацьбы добра схадзіць і ў лазню.

3. перан. Наганяй, суровая вымова (разм.).

Даць (задаць) лазні (разм.) — даць наганяй, строгую вымову.

|| памянш. ла́зенька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.

|| прым. ла́зневы, -ая, -ае і ла́зенны, -ая, -ае.

лазня́к, -у́, мн. -і́, -о́ў, м.

Кусты лазы, лазовы зараснік.

Буяў густы л.

|| прым. лазняко́вы, -ая, -ае.

лазо́вы гл. лаза.

лазу́рак, -рку, м.

1. Тое, што і блакіт.

2. Фарба светла-сіняга колеру.

Малярны л.

лазуры́т, -у, Мы́це, мн. -ы, -аў, м.

Мінерал сіняга колеру; выкарыстоўваецца для дробных вырабаў, упрыгожанняў, прыгатавання фарбаў (ультрамарыну).

|| прым. лазуры́тавы, -ая, -ае.

лазу́тчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Разведчык (звычайна ў тыле ці ў размяшчэнні праціўніка); шпіён.

Паслаць лазутчыка.

|| ж. лазу́тчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

|| прым. лазу́тчыцкі, -ая, -ае.

ла́йба, -ы, мн. -ы, лайб і -аў, ж.

Вялікая парусная лодка з косымі парусамі (звычайна двухмачтавая).

|| прым. ла́йбавы, -ая, -ае.

лайда́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).

Гультай, бяздзейны, варты пагарды чалавек.

|| ж. лайда́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

|| прым. лайда́цкі, -ая, -ае.