Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

гіпсава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; незак., што.

1. Накладваць гіпсавую павязку.

Г. нагу.

2. Насычаць глебу гіпсам.

Г. глебу.

|| зак. загіпсава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны (да 1 знач.).

|| наз. гіпсава́нне, -я, н.

гіпю́р, -у, м.

Карункавая тканіна з выпуклым узорным малюнкам.

|| прым. гіпю́равы, -ая, -ае.

гі́ра, -ы, мн. -ы, гір, ж.

1. Металічны груз пэўнай вагі, які выкарыстоўваецца ў якасці меры пры важанні, а таксама спартыўная прылада для практыкаванняў у цяжкай атлетыцы.

2. Вісячы груз для процівагі або прывядзення ў рух механізма.

Гадзіннік з гірамі.

|| прым. гірaвы́, -а́я, -о́е.

гіраві́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Цяжкаатлет, які займаецца гімнастычнымі практыкаваннямі з гірамі.

гіраско́п, -а, мн. -ы, -аў, м.

Прыбор у выглядзе вярчальнага цела на вертыкальнай восі, які служыць для падтрымання ў стане раўнавагі якіх-н. прадметаў.

Ваўчок зроблены па прынцыпе гіраскопа.

|| прым. гіраскапі́чны, -ая, -ае.

гірля́нда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -аў, ж.

Кветкі і зеляніна, сплеценыя ў выглядзе шырокай істужкі, а таксама наогул арнамент такой формы ці доўгі рад, ланцуг чаго-н.

Г. з дзеразы.

|| прым. гірля́ндавы, -ая, -ае.

гістало́гія, -і, ж.

Навука аб будове і развіцці тканак чалавека і жывёлы.

|| прым. гісталагі́чны, -ая, -ае.

гістары́зм, -у, м.

Разгляд прадметаў і з’яў у іх гістарычным развіцці.

гістары́чны, -ая, -ае.

1. гл. гісторыя.

2. Які рэальна існаваў, не выдуманы.

Г. факт.

3. Які адносіцца да часу, ад якога захаваліся пісьмовыя помнікі (напр., рукапісы); проціл. дагістарычны.

Гістарычная эпоха.

4. Выключна важны, які ўвайшоў у гісторыю.

Гістарычныя рашэнні.

|| наз. гістары́чнасць, -і, ж. (да 1 і 4 знач.).

Г. мастацкага твора.

гістарыягра́фія, -і, ж.

1. Навука аб развіцці гістарычных ведаў.

2. Сукупнасць гістарычных даследаванняў, прысвечаных якому-н. перыяду ці праблеме.

Г.

Вялікага Княства Літоўскага.

|| прым. гістарыяграфі́чны, -ая, -ае.