Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

кран², -а, мн. -ы, -аў, м.

Механізм для пад’ёму і перамяшчэння грузаў.

Вежавы к.

Пад’ёмны к.

|| прым. кра́навы, -ая, -ае.

крана́льны, -ая, -ае.

Які кранае, хвалюе.

Кранальная карціна.

|| наз. крана́льнасць, -і, ж.

кранаўшчы́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Машыніст, які абслугоўвае кран².

|| ж. кранаўшчы́ца, -ы, мн. -ы, -чы́ц.

|| прым. кранаўшчы́цкі, -ая, -ае (разм.).

крана́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Зрушвацца з месца, пачынаць рухацца.

Электрычка кранаецца з месца.

2. каго-чаго. Датыкацца да каго-, чаго-н.

К. рукой пляча таварыша.

Смычок ледзь кранаўся струн.

|| зак. крану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся.

крана́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго-што.

1. Датыкацца, дакранацца да каго-, чаго-н.; чапаць.

К. рукой.

Нельга к. ядавітыя расліны.

2. Парушаць чый-н. спакой, турбаваць; закранаць каго-, што-н. у гутарцы, прамове.

Яна не хацела кранаць маці.

Аграном кранаў пытанні ўрадлівасці глебы.

3. перан. Хваляваць, расчульваць.

Маё сэрца кранаюць родныя краявіды.

4. Прыводзіць у рух.

Паравоз кранае вагоны.

|| зак. крану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты.

краншнэ́п, -а, мн. -ы, -аў, м.

Вялікая балотная птушка з доўгай, загнутай уніз дзюбай; род куліка.

кранштэ́йн, -а, мн. -ы, -аў, м.

Выступ або ўмацаваная ў сцяне касая падпорка для падтрымкі балкона, карніза і пад.

Аконны карніз на кранштэйнах.

крап, -у, м.

1. Дробныя, іншага колеру плямкі, крапіны на чым-н.

Белы мармур з шэрым крапам.

2. Умоўная паметка на рубашцы ігральнай карты.

Шулерскі к.

|| прым. кра́павы, -ая, -ае і краплёны, -ая, -ае (да 2 знач.).

кра́павы, -ая, -ае.

1. гл. крап.

2. Тое, што і марэнавы.

крапасны́ гл. крэпасць¹.