Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дзялі́масць, -і, ж.

У матэматыцы: уласцівасць цэлага ліку дзяліцца на другі цэлы лік без астачы.

Прыкметы дзялімасці.

дзялі́цца, дзялю́ся, дзе́лішся, дзе́ліцца; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Валодаць здольнасцю дзялення на другі лік без астачы.

Дзесяць дзеліцца на пяць.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Падзяляцца на часці.

Вучні дзеляцца на групы.

3. з кім. Раздзяляць маёмасць з кім-н.

Дзяліліся сыны з бацькамі.

4. чым і з кім. Аддаваць каму-н. частку чаго-н. свайго.

Д. апошнім кавалкам хлеба.

5. перан., кім з чым. Узаемна абменьвацца чым-н.

Д. думкамі.

Д. вопытам.

|| зак. падзялі́цца, -дзялю́ся, -дзе́лішся, -дзе́ліцца і раздзялі́цца, -дзялю́ся, -дзе́лішся, -дзе́ліцца (да 1—3 знач.).

|| наз. дзяле́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

дзялі́ць, дзялю́, дзе́ліш, дзе́ліць; дзе́лены; незак.

1. каго-што. Падзяляць на часткі, размяжоўваць.

Д. маёмасць.

Д. на порцыі.

Д. вучняў на групы.

2. што на што. Рабіць арыфметычнае дзеянне дзялення.

Д. адзін лік на другі.

3. што з кім. Аддаваць каму-н. частку чаго-н. свайго для сумеснага карыстання.

Таварышы дзялілі ўсё папалам.

Д. хлеб і соль.

4. перан., што з кім. Перажываць што-н. разам з кім-н.

Д. радасць і гора.

|| зак. падзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць і раздзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць; -дзе́лены.

|| наз. дзяле́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

дзяло́к, -лка́, мн. -лкі́, -лко́ў, м. (неадабр.).

Чалавек, які лоўка вядзе свае справы, не грэбуючы ніякімі сродкамі для дасягнення мэты.

Біржавыя дзялкі.

Д. цёмных спраў.

дзяльба́, -ы́, ж.

Падзел, размеркаванне.

Д. здабычы.

Д. маёмасці.

дзяля́га, -і, мн. -і, -ля́г, м. (разм., неадабр.).

Чалавек, заклапочаны толькі такімі справамі, якія прыносяць найбліжэйшую асабістую выгаду.

дзяля́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. Участак зямлі, адведзены для апрацоўкі, або ўчастак лесу, адведзены пад высечку.

дзяля́цтва, -а, н.

Вузкі практыцызм, пры якім выпускаецца з-пад увагі прынцыповы бок справы.

|| прым. дзяля́цкі, -ая, -ае.

дзянёк гл. дзень.

дзянні́к, дзенніка́, мн. дзеннікі́ і дзенніко́ў, м.

Някрытая загарадка на дварэ, дзе знаходзіцца жывёла ўдзень і ў добрае надвор’е.