Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дзесятко́вы, -ая, -ае.

Заснаваны на лічэнні дзясяткамі.

Дзесятковая сістэма мер і вагі.

Дзесятковая сістэма злічэння — пазіцыйная сістэма злічэння з асновай 10 (для запісу ліку выкарыстоўваюцца 10 лічбаў - 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9).

дзесяці...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. дзесяць, напр.: дзесяцітонны, дзесяціствольны, дзесяцігадзінны, дзесяцікласнік.

дзесяцібо́рац, -рца, мн. -рцы, -рцаў, м.

Спартсмен, удзельнік дзесяціборства.

дзесяцібо́рства, -а, н.

Спартыўнае спаборніцтва па лёгкай атлетыцы, якое праводзіцца па дзесяці відах спорту.

дзесяціго́ддзе, -я, н.

1. Тэрмін у дзесяць гадоў.

2. чаго. Гадавіна падзеі, што адбылася дзесяць гадоў таму назад.

Д. інстытута.

|| прым. дзесяцігадо́вы, -ая, -ае.

дзесяціго́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж. (разм.).

Поўная сярэдняя школа з дзесяццю гадамі навучання.

Скончыць дзесяцігодку.

дзесяцідзёнка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (разм.).

Прамежак часу ў дзесяць дзён; дэкада.

|| прым. дзесяцідзённы, -ая, -ае.

дзесяцікла́снік, -а, мн. -і, -аў, м.

Вучань дзясятага класа.

|| ж. дзесяцікла́сніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

дзесяцікра́тны, -ая, -ае.

Павялічаны ў дзесяць разоў; які адбываўся дзесяць разоў.

У дзесяцікратным памеры.

Д. чэмпіён.

дзесяці́на, -ы, мн. -ы, -цін, ж. (гіст.).

1. Старая руская мера зямельнай плошчы, роўная 1,09 гектара.

2. Падатак на карысць царквы ў памеры адной дзясятай часткі даходу.

|| прым. дзесяці́нны, -ая, -ае.

Д. надзел зямлі.