Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дзеравяне́ць, -не́ю, -не́еш, -не́е; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Набываць цвёрдасць, уласцівую дрэву.

Сцябло расце і дзеравянее.

2. Страчваць адчувальнасць, дранцвець.

Ногі дзеравянеюць ад холаду.

|| зак. адзеравяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е, задзеравяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і здзеравяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

дзеравя́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж. (разм.).

1. Кавалак дрэва, драўляны брусок.

2. Штучная драўляная нага.

З вайны ў яго замест нагі д.

3. звычайна мн. Абутак на драўлянай падэшве.

Скінуў дзеравяшкі пад лаўку.

дзераза́, -ы́, ж.

Травяністая споравая расліна сямейства дзеразовых з паўзучым сцяблом.

|| прым. дзеразо́вы, -ая, -ае.

Д. вянок.

Сямейства дзеразовых (наз.).

дзе́рці, дзяру́, дзярэ́ш, дзярэ́; дзяро́м, дзераце́, дзяру́ць; дзёр, дзе́рла; дзяры́; дзёрты; незак., каго-што.

Тое, што і драць.

дзе́сьці, прысл.

У нейкім, дакладна не вызначаным месцы.

Д. я сустракаў гэтага чалавека.

Ён служыць д. на поўначы.

дзесятко́вы, -ая, -ае.

Заснаваны на лічэнні дзясяткамі.

Дзесятковая сістэма мер і вагі.

Дзесятковая сістэма злічэння — пазіцыйная сістэма злічэння з асновай 10 (для запісу ліку выкарыстоўваюцца 10 лічбаў - 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9).

дзесяці...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. дзесяць, напр.: дзесяцітонны, дзесяціствольны, дзесяцігадзінны, дзесяцікласнік.

дзесяцібо́рац, -рца, мн. -рцы, -рцаў, м.

Спартсмен, удзельнік дзесяціборства.

дзесяцібо́рства, -а, н.

Спартыўнае спаборніцтва па лёгкай атлетыцы, якое праводзіцца па дзесяці відах спорту.

дзесяціго́ддзе, -я, н.

1. Тэрмін у дзесяць гадоў.

2. чаго. Гадавіна падзеі, што адбылася дзесяць гадоў таму назад.

Д. інстытута.

|| прым. дзесяцігадо́вы, -ая, -ае.