Verbum

дзяжу́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак.

1. Выконваць па чарзе якія-н. абавязкі.

Д. па вакзале.

Д. ля склада.

2. Неадлучна прысутнічаць пры кім-, чым-н.

Д. ля пасцелі хворага.

|| наз. дзяжу́рства, -а, н.

дзяк, -а́, мн. -і, -о́ў, м.

У праваслаўнай царкве: ніжэйшы служыцель, які не мае ступені свяшчэнства.

|| прым. дзяко́ўскі, -ая, -ае.

дзя́каваць, -кую, -куеш, -куе; -куй; незак., каму-чаму.

Выказваць падзяку каму-н. за што-н.

Дзякую вам за добрую працу!

|| зак. падзя́каваць, -кую, -куеш, -куе; -куй.

дзяко́віч, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

Сын дзяка.

дзяко́ўна, -ы, мн. -ы, -аў, ж. (разм.).

Дачка дзяка.

дзя́куй, часц.

1. каму і без дап. Ужыв. як выражэнне падзякі; дзякую.

Д. таварышам, што дапамаглі.

Д. за хлеб-соль.

2. у знач. наз. дзя́куй, нескл., м. і н. Падзяка, удзячнасць.

Вялікі (вялікае) д.

Партызанам — народны д.!

◊

Дзякуй (дзякаваць) богу (разм.) — добра, нядрэнна.

Дзякуй за ласку (разм., іран.) — ужыв. як выражэнне нязгоды з чыёй-н. непрымальнай прапановай.

За дзякуй (разм.) — дарма, бясплатна (рабіць што-н.).

дзя́куючы, прыназ. з Д.

Выражае адносіны прычыны, паказвае, з прычыны чаго, з дапамогай чаго адбылося дзеянне.

Паправіўся д. медыцыне.

Выратаваўся д. выпадку.

дзяле́нне, -я, н.

1. гл. дзяліць, дзяліцца.

2. Матэматычнае дзеянне, шляхам якога пазнаецца, у колькі разоў адна велічыня большая за другую.

Д. лікаў.

Д. дробаў.

3. Спосаб размнажэння ў прасцейшых арганізмаў і клетак.

Д. клетак.

4. Адлегласць паміж дзвюма суседнімі рыскамі на вымяральнай шкале.

Ртуць на тэрмометры паднялася на тры дзяленні.

дзялі́льны, -ая, -ае.

1. Які адносіцца да дзялення (у 2 знач.).

2. Прызначаны для нанясення дзяленняў (у 4 знач.; спец.).

Д. цыркуль.

Дзялільная машына.

дзялі́мае, -мага, н.

Лік або велічыня, якая падвяргаецца дзяленню, дзеліва.