Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

гідро́ліз, -у, м. (спец.).

Абменная рэакцыя паміж рэчывам і вадой.

|| прым. гідро́лізны, -ая, -ае.

гіе́на, -ы, мн. -ы, гіён, ж.

Драпежнае млекакормячае сямейства гіенавых, якое харчуецца мярцвячынай.

Плямістая г.

|| прым. гіе́навы, -ая, -ае.

гіз, -а і -у, м. (разм.).

1. -у, гл. гізаваць.

2. -а, мн. -ы́, -о́ў. Вялікая муха, самка якой жывіцца кроўю жывёлы і чалавека; сляпень.

Г. напаў на скаціну.

гізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; незак. (разм.).

Імкліва бегаць, ратуючыся ад укусаў гіза (у 2 знач.).

Каровы гізуюць.

|| наз. гіз, -у, м.

гі́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Утвараць прарэзлівыя, адрывістыя гукі, ускрыкваць.

|| аднакр. гі́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. гі́канне, -я, н. і гік, -у, м.

гі́льдыя, -і, мн. -і, -дый, ж.

1. У сярэдневяковай Еўропе: аб’яднанне купцоў або рамеснікаў, якія абаранялі інтарэсы сваіх членаў.

2. У дарэвалюцыйнай Расіі: адзін з разрадаў, на якія падзялялася купецтва ў залежнасці ад маёмаснага стану.

Купец другой гільдыі.

3. Увогуле саюз, аб’яднанне людзей адной ці падобных прафесій, мэт.

Г. літаратараў.

|| прым. гільдзе́йскі, -ая, -ае.

гі́льза, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Металічная закрытая трубка для кідальнага зараду і сродкаў запальвання.

2. Папяровая трубачка, якую набіваюць тытунём пры вырабе папярос.

|| прым. гі́льзавы, -ая, -ае.

гільяці́на, -ы, мн. -ы, -ці́н, ж.

Прылада для пакарання смерцю шляхам адсякання галавы асуджанага.

|| прым. гільяці́нны, -ая, -ае.

гільяцінава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак. і незак., каго.

Пакараць (караць) на гільяціне.

гімн, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Урачыстая песня, прынятая як сімвал дзяржаўнага або сацыяльнага адзінства.

Дзяржаўны г.

Беларусі.

2. Хвалебная песня або музычны твор у гонар каго-, чаго-н.

Г. працы.

Г. міру і свабодзе.