Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

герма́нцы, -аў, адз. -нец, -нца, м.

1. Назва старажытных плямён індаеўрапейскай моўнай групы, што жылі ў цэнтральнай, заходняй і паўднёва-заходняй Еўропе.

2. Тое, што і немцы (уст.).

|| ж. герма́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. герма́нскі, -ая, -ае.

гермафрады́т, -а, Мы́це, мн. -ы, -аў, м.

Арганізм, часцей жывёльны, які мае адзнакі абодвух полаў.

гермафрадыты́зм, -у, м.

Наяўнасць адзнак абодвух полаў у адным арганізме.

гермашле́м, -а, мн. -ы, -аў, м.

Герметычны шлем лётчыкаў і касманаўтаў.

герметызава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., што.

Зрабіць (рабіць) герметызацыю чаго-н.

герметыза́цыя, -і, ж.

Забеспячэнне непранікальнасці сцен і злучэнняў чаго-н. (памяшканняў, апаратаў і пад.) для вадкасцей і газаў.

|| прым. герметызацы́йны, -ая, -ае.

герметы́чны, -ая, -ае.

Які не прапускае вадкасці і газы.

|| наз. герметы́чнасць, -і, ж.

геро́іка, -і, ДМо́іцы, ж.

Гераічны змест, гераічны бок чыёй-н. дзейнасці.

Г. нашых дзён.

геро́й, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Храбры, самаадданы чалавек, які зрабіў, робіць подзвігі.

Г.

Вялікай Айчыннай вайны.

Г. працы.

2. Галоўная дзеючая асоба літаратурна-мастацкага твора.

Г. рамана.

3. чаго. Асоба, што ўвасабляе ў сабе характэрныя рысы эпохі, асяроддзя.

Г. нашага часу.

4. каго-чаго. Чалавек, які чым-н. вылучыўся, які з’яўляецца прадметам захаплення.

Г. дня.

Герой Беларусі — найвышэйшая ўзнагарода Рэспублікі Беларусь за выключныя заслугі перад дзяржавай і грамадствам.

Герой Савецкага Саюза — ганаровае званне, якое прысвойвалася ў СССР за выключную доблесць і гераізм.

Герой Сацыялістычнай Працы — ганаровае званне, якое прысвойвалася ў СССР за выдатныя дасягненні ў галіне народнай гаспадаркі і культуры.

Горад-герой — ганаровае званне, прысвоенае гарадам, насельніцтва якіх праявіла масавы гераізм і мужнасць у абароне Радзімы ў гады Вялікай Айчыннай вайны.

Крэпасць-герой — ганаровае званне, прысвоенае Брэсцкай крэпасці за абарону і мужнасць у гады Вялікай Айчыннай вайны.

|| ж. гераі́ня, -і, мн. -і, -раінь.

Маці-гераіня — ганаровае званне, якое прысвойвалася ў СССР шматдзетным маці, якія выхавалі не менш як 10 дзяцей.

|| прым. геро́йскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

Г. ўчынак.

геро́йства, -а, н.

Геройскія паводзіны.

Праявіць г.