Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дзя́га, -і, ДМ дзя́зе, мн. -і, дзяг, ж.

Рэмень, папруга.

Падцягнуць дзягу.

|| памянш. дзя́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.

дзя́гіль, -ю, м.

Высокая травяністая меданосная расліна сямейства парасонавых з зеленавата-белымі кветкамі, выкарыстоўваецца ў медыцыне.

дзягця́р, дзегцяра́, мн. дзегцяры́, дзегцяро́ў, м.

Той, хто гоніць або прадае дзёгаць.

Д. заўсёды пракураны дымам і дзёгцем.

|| ж. дзягця́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. дзягця́рскі, -ая, -ае.

дзягця́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. гл. дзягцяр.

2. Пасудзіна для дзёгцю.

дзягця́рны гл. дзёгаць.

дзягця́рня, -і, мн. -і, -рань і -рняў, ж.

Прадпрыемства, якое вырабляе дзёгаць.

Пабудавалі новую дзягцярню.

дзягця́рства, -а, н.

Выганка дзёгцю.

Займацца дзягцярствам.

дзя́дзіна, -ы, мн. -ы, -дзін, ж.

Дзядзькава жонка.

У хаце ўсе паважалі працавітую дзядзіну.

дзядзі́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. Цэнтральная частка старажытнага горада, умацаваная валамі, а пазней мураванымі сценамі і драўлянымі вежамі (гіст.).

2. Прасторны двор, агароджаны пляц (звычайна перад маёнткам, царквой; разм.).

дзя́дзька, -і, м.

1. мн. -і, -аў. Бацькаў або матчын брат.

У госці прыехаў д.

Лявон.

2. мн. -і́, -о́ў. Дарослы мужчына наогул; зварот да старэйшага мужчыны.

Скажыце, д., як прайсці ў бальніцу?

І квіта, дзядзька Мікіта (разм.) — і ўсё тут.

|| ласк. дзя́дзечка, -і, мн. -і, -чак, м.