Verbum

архітэкто́ніка

[гр. architektonike (techne) = будаўнічае мастацтва]

1) мастацкае выражэнне структуры, узаемасувязі частак у архітэктуры і мастацтве;

2) агульны малюнак геалагічнай будовы, асаблівасцей залягання горных парод у пэўнай мясцовасці.

архітэкту́ра

(лац. architectura, ад гр. architekton = будаўнік)

1) мастацтва праектаваць, будаваць і прыгожа афармляць будынкі;

2) характар, стыль будынка (напр. дом гатычнай архітэктуры);

3) перан. будова, кампазіцыя чаго-н. (напр. а. рамана).

архі́ў

(лац. archivum, ад гр. archaios = старажытны)

1) установа, дзе захоўваюцца і сістэматызуюцца пісьмовыя помнікі мінулага, старыя дакументы;

2) аддзел установы, дзе захоўваюцца старыя дакументы, скончаныя справы і інш.;

3) збор пісем, рукапісаў, фатаграфій, якія маюць адносіны да дзейнасці якой-н. арганізацыі, установы, асобы (напр. а. інстытута, а. Якуба Коласа).

арыга́мі

(яп. origami, ад ori = складваць, згінаць + gami = папера)

майстэрства прыгатавання мастацкіх вырабаў з паперы шляхам складвання яе ў розных напрамках, а таксама мастацкі выраб, атрыманы такім спосабам.

арыгіна́л

(лац. originalis = першапачатковы)

1) твор ці дакумент у сваёй сапраўднай, першапачатковай форме (у адрозненне ад перакладу або копіі);

2) перан. чалавек са своеасаблівымі схільнасцямі, звычкамі, поглядамі.

арыента́цыя

(фр. orientation, ад лац. oriens, -ntis = усход)

1) вызначэнне свайго месцазнаходжання (напр. а. на мясцовасці);

2) перан. уменне разабрацца ў якіх-н. пытаннях, у навакольнай абстаноўцы (напр. добрая а. у новай літаратуры);

3) перан. накіраванасць дзейнасці ў інтарэсах каго-н., чаго-н. (напр. а. на масавага чытача).

арыенці́р

(ням. Orientier, ад лац. oriens, -ntis = усход)

1) добра бачны на мясцовасці прадмет або элемент рэльефу, па якім можна вызначыць сваё месцазнаходжанне, знайсці пэўны аб’ект;

2) перан. кірунак дзейнасці, мэта, устаноўка (напр. выбраць надзейны а.).

арыстакраты́зм

(фр. aristocratisme, ад гр. aristokratia = арыстакратыя)

знешняя вытанчанасць паводзін.

арытмі́я

(гр. arrhythmia)

мед. парушэнне нармальнага рытму сардэчных скарачэнняў.

а́рышт

(польск. areszt, ад с.-лац. arrestum)

1) узяцце пад варту, пазбаўленне волі;

2) забарона судовымі органамі распараджацца якой-н. маёмасцю або грашовымі сродкамі (напр. накласці а. на тавары).