казырну́ць 1, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Аднакр. да казыраць 1 (у 2 знач.).
казырну́ць 2, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Аднакр. да казыраць 2.
казы́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да козыра, з’яўляецца козырам. Казырная карта. Казырны туз.
казыро́к, ‑рка, м.
1. Шчыток у галаўным уборы, які выступае над ілбом; брыль (у 2 знач.). [Бондар] далонню падняў угару казырок.. шапкі і адкрыў высокі.. лоб. Чарнышэвіч. [Лёдзя] ледзь не наткнулася на каржакаватага хлопца ў кепцы з адарваным казырком і таму падобнай на берэт. Карпаў. // Шчыток, які надзяваецца без галаўнога ўбору, для аховы вачэй ад яркага святла.
2. Невялікі навес у чым‑н., над чым‑н. Спорны вясновы дожджык наляцеў знянацку і загнаў Паўла Гушчу пад казырок бліжэйшага пад’езда. Шыцік.
•••
Браць (узяць) пад казырок гл. браць.
казыры́цца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; незак.
Разм. Ганарыста паводзіць сябе перад кім‑н.; фанабэрыцца, выхваляцца. Хлопчыкі трохі казырыліся, рабілі выгляд, што да заўваг .. [Кацярыны Іванаўны] абыякавыя, дурэлі, але ўсё-такі не абсмейвалі. Лось. Барбутовіч проста застрашваў яго, каб дзядзька не надта казырыўся перад ім і на згоду пайшоў. Колас.
казыта́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. казытаць і стан паводле знач. дзеясл. казытацца. Клаў [Аляксей Іванавіч] на мяккую далонь жоўтыя.. каласы, адчуваючы іх прыемнае казытанне. Шахавец. [Генька] ужо не мог стрымаць горкага казытання ў сваім носе. Паслядовіч.
казыта́цца, казычуся, казычашся, казычацца; незак.
Тое, што і казытаць (у 1 знач.). У шэрым шынялі, з чырвонай зоркай на шапцы, тата казытаўся вусамі і рагатаў, падкідаючы Даніка на руках. Брыль.
казыта́ць, казычу, казычаш, казыча; незак., каго-што.
1. Датыкаючыся да скуры, выклікаць лёгкае нервовае раздражненне, сверб. Сена казытала то шчаку, то шыю, то забівалася за каўнер. Лупсякоў. Лейба прыціснуў да губ голы жывоцік маленькае Ханы, і яна смяялася і дрыгала ножкамі, бо доўгая барада і вусы казыталі яе. Чарнышэвіч. // Выклікаць лёгкае раздражненне ў носе, горле (пра моцны пах, дым і пад.). Мядовы пах мурожнага сена пранік у нос, — такі моцны пах, што проста казытаў у горле. Бядуля. Прагорклы пах газы і гарэлага машыннага масла казытаў ноздры. Хадкевіч. // безас. Пра раздражненне ў горле, носе. Ад болю крывіўся.. [Бораў] твар, вочы наліваліся нечым пякучым, а ў горле казытала, нейкая горнасць апаноўвала ўсяго. Кавалёў. Пахла гарэлым, казытала ў носе, з вачэй сыпаліся слёзы. Гурскі.
2. перан. Прыемна ўзбуджаць. Тое, што Грамабой хваліў яго за добрасуседскае абыходжанне, казытала трохі Язэпаў гонар і як бы ўзнімала яго вышэй над Рыгорам. Крапіва. Анежка ходзіць, і ўспаміны дзяцінства прыемна казычуць яе сэрца. Броўка.
казытлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Адчувальны да козыту. Казытлівае месца.
2. Які казыча, выклікае козыт. Трапіць [снег] на шчаку і адразу растае, расплываецца казытлівым халадком. Лынькоў.
казытну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.
Аднакр. да казытаць.
казю́лька, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.
Абл. Казяўка, кузурка. Да звычайнага, векавога жыцця лесу — жыцця раслін, птушак, розных мошак і казюлек — цяпер.. дадалося новае жыццё лясных людзей. Кавалёў.