Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

канча́р,

гл. канчур.

канча́так, ‑тка, м.

Зменная частка слова, якая паказвае на сінтаксічную сувязь яго з іншымі словамі; флексія.

канчатко́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які не будзе больш пераглядацца, змяняцца; беспаваротны. Канчатковае рашэнне. Канчатковы вывад. □ Канчатковай канструкцыі касмічнай ракеты яшчэ не было. Гамолка. // Які з’яўляецца завяршэннем або ажыццяўленнем чаго‑н. Канчатковая мэта. Канчатковы вынік. □ Выканаў тут ён [Гукай] акон свой Апошні, часовы — заўтра адгэтуль ён пойдзе На штурм канчатковы. Куляшоў. Вечар і ноч прайшлі ў канчатковай падрыхтоўцы абароны. Брыль.

2. Даведзены да канца, поўны. Канчатковая перамога. □ Шчаслівая немка давяла свядомасць гэтых двух чалавек да канчатковай яснасці, быццам толькі цяпер іх вочы да канца раскрыліся на тое, што адбылося за ўсе гэтыя дні. Чорны.

канча́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да кончыцца.

канча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да кончыць.

канча́ючы,

1. Дзеепрысл. незак. ад канчаць.

2. у знач. прыназ. з Т. Уключаючы каго‑, што‑н., аж да каго‑, чаго‑н. (звычайна ў спалучэннях: «пачынаючы з..., канчаючы...»; «пачынаючы ад..., канчаючы...»). Людзі, сядзеўшыя за сталом і на лавах, былі пераважна камандзіры, пачынаючы ўзводным і канчаючы камандзірам батальёна т. Шалёхіным. Колас.

канчу́к, а́, м.

Разм. Раменны бізун. Хлопцы карчмара былі гультаі, і Борух.. паганяў іх канчуком. Бядуля.

канчу́р і канча́р, а́, м.

Абл. Аддзелены канец чаго‑н. Калі мы вярнуліся да агню, дыміліся толькі канчуры. Ермаловіч. Падняўшыся на локаць і папраўляючы канчары галавешак, звярнуўся да нас Адам. Нікановіч.

каньён, ‑а, м.

Глыбокая вузкая даліна, размытая ракой.

[Ісп. cañon.]

канькабе́жац, ‑жца, м.

Той, хто займаецца канькабежным спортам.