Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

кану́фер, ‑у, м.

Шматгадовая травяністая расліна сямейства складанакветных, якая мае прыемны пах і скарыстоўваецца як прыправа.

[Ад перс. käränfi — гваздзіка.]

ка́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак. (звычайна ў спалучэнні са словамі «у мінулае», «у нябыт» і пад.).

Прапасці, знікнуць бясследна. Кануць у вечнасць. □ Амаль з кожнай старонкі на .. [Адэлаіду Сяргееўну] пазіралі невыразныя цені, вочы некалі модных паэтаў. Паэты канулі ў нябыт. Асіпенка. Мне душу смуткам напаўняе, Што ў прошласць канулі гадочкі. Колас.

•••

Кануць у Лету (кніжн.) — быць забытым, знікнуць бясследна, назаўсёды.

Як у ваду кануў — бясследна знік, прапаў.

канфармі́зм, ‑у, м.

Прыстасавальніцтва, пасіўнае прыняцце існуючага парадку, пануючых поглядаў і пад.; адсутнасць уласных пазіцый і беспрынцыповае прытрымліванне таго, што насаджаецца сілай аўтарытэту, традыцыі і пад.

[Ад лац. conformis — падобны.]

канфармі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Прыхільнік дзяржаўнай англіканскай царквы ў Англіі.

[Англ. conformist — згодны.]

канфармі́сцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да канфармізму. Канфармісцкі напрамак у сучасным амерыканскім літаратуразнаўстве.

канфедэра́т, ‑а, М ‑раце, м.

1. Арганізацыя або дзяржава, якія ўваходзілі ў склад канфедэрацыі (у 1 знач.).

2. Удзельнік канфедэрацыі (у 2 знач.).

канфедэра́тка 1, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

1. Польскі мужчынскі галаўны ўбор у выглядзе чатырохвугольнай шапкі без казырка, якую насілі некалі канфедэраты.

2. Польская вайсковая шапка з чатырохвугольным верхам. [Гжэцкі] прыехаў у добрым мундзіры, перапаясаным накрыж рамянямі, з бліскучаю аздобаю на казырку канфедэраткі. Скрыган.

[Польск. konfederatka.]

канфедэра́тка 2, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да канфедэрат (у 2 знач.).

канфедэраты́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да канфедэрацыі. Канфедэратыўны саюз.

канфедэра́цыя, ‑і, ж.

1. Саюз, аб’яднанне якіх‑н. грамадскіх арганізацый або самастойных, суверэнных дзяржаў. Канфедэрацыя працоўных Лацінскай Амерыкі.

2. Гіст. Часовы саюз шляхты ў феадальна-прыгоннай Польшчы, які ствараўся для дасягнення пэўных палітычных мэт.

[Лац. confoederatio.]

канфекцыён, ‑а, м.

Магазін, аддзел гатовага жаночага адзення і бялізны, а таксама майстэрня, у якой шыюць адзенне для продажу.

[Ням. Konfektion.]