Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

за́сланка і засло́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

1. Прыстасаванне (звычайна бляшаны ліст з ручкай), якім засланяюць топку печы. Хацела [маці] засланіць печ і сагнулася, каб узяць з-пад прыпечка засланку. Галавач. Сымон адчыніў засланку і зірнуў у печ. Чарнышэвіч.

2. Прыстасаванне для закрывання якіх‑н. адтулін. Адзін з асобаатрадчыкаў пазваніў, за кратамі адсунулася заслонка, нехта глянуў адтуль. Самуйлёнак.

засланя́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.

1. Незак. да засланіцца.

2. Зал. да засланяць.

засланя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.

Незак. да засланіць.

засла́цца, ‑сцелецца; зак.

Пакрыцца, завалачыся чым‑н. Агонь зашыпеў і заслаўся парай і дымам. Лобан.

засла́ць 1, ‑шлю, ‑шлеш, ‑шле; ‑шлём, ‑шляце; зак., каго-што і чаго.

Разм.

1. Адправіць, пераслаць куды‑н., каму‑н. Кірыл сказаў да матушкі ціха: — Зашлі ты.. [жонцы Каваля] цераз Параску чаго. Колас. // Патаемна пераправіць, даставіць куды‑н. Заслаць лазутчыка.

2. Паслаць, саслаць куды‑н. далёка. Заслаць на край свету.

засла́ць 2, ‑сцялю, ‑сцелеш, ‑сцеле; што.

1. Пакрыць якую‑н. паверхню чым‑н. Заслаць ложак. □ Бабка Параска .. дастала свой чысты настольнік і заслала стол. Колас.

2. Пакрыць, завалачы сабой (пра хмары, туман, слёзы і пад.). Шэрань заслала палі, схавала абрысы ўзгоркаў і пералескаў, ахутала бярозавыя гаі і прысады ля дарог. Хадкевіч. Мутная імгла заслала старэчыя вочы дзеда Кандрата. Пестрак. / у безас. ужыв. Родны бераг імглою заслала. Танк.

засле́джаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад заслядзіць.

засле́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да заслядзіць.

засле́плены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад засляпіць.

засле́плівацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да засляпіцца.

2. Зал. да заслепліваць.

засле́пліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да засляпіць.