Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

засква́раны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад заскварыць.

2. у знач. прым. Запраўлены сквараным салам. [Маці] падышла да печы, дастала гаршчок, наліла ў міску заскваранай капусты і паставіла яе на стол. Федасеенка.

засква́рванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. заскварваць — заскварыць.

засква́рвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да заскварваць.

засква́рваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да заскварыць.

засква́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.

Заправіць сквараным салам. Заскварыць булён.

засквірчэ́ць, ‑чыць; зак.

Пачаць сквірчэць.

заско́к, ‑у, м.

1. Разм. і спец. Выхад часткі, дэталі якога‑н. механізма з правільнага становішча; перакос, зачэпка. Заскок роліка: Заскок спружыны.

2. перан. Разм. Адхіленне ад нормы ў паводзінах, думках і пад. — Поўная вам дэмакратыя і незалежнасць... Толькі не рабіце заскокаў, не перагінайце. Шамякін.

заско́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да заскочыць (у 2 знач.).

заско́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.

1. Скокнуўшы, апынуцца дзе‑н. Мяч заскочыў за шафу. // Імкліва забегчы, заехаць, уварвецца куды‑н. [Машына] крута развярнулася на вуліцы, заскочыла на тратуар. Асіпенка. Запаліўшы маленькую люльку, стары Дзямід расказаў мне гісторыю аб тым, як на двор яго бацькі.. заскочыў неяк з Пушчы дзік. В. Вольскі. // Разм. і спец. Выйшаўшы са свайго месца, заняць няправільнае становішча, перакасіцца (пра дэталі, часткі якога‑н. механізма). Спружына заскочыла.

2. Разм. Зайсці, забегчы куды‑н. мімаходам, ненадоўга. Заскочыла ў хату Аленка, Тараса Шаўчэнку ўзяла, хустачку на плечы пакінула. Колас.

3. Выскачыць наперад, зрабіць што‑н. раней за іншых. — Няхай судзіцца, няхай судзіцца.., — заскочыў сыну наперад Даніла. Крапіва.

заскрыгата́ць, ‑гачу, ‑гочаш, ‑гоча; зак.

Пачаць скрыгатаць. // Азвацца скрогатам; праскрыгатаць. Раптам цягнік .. прарэзліва заскрыгатаў тармазамі і стаў. Паслядовіч.