Verbum

зарэ́заць, ‑рэжу, ‑рэжаш, ‑рэжа; зак., каго-што.

1. Забіць нажом, кінжалам і пад. Генрык Візэнер спыніў абстрэл, агідліва плюнуў, выцер хустачкай рукі, нібы сам ён уласнымі рукамі зарэзаў усіх гэтых людзей, што засталіся ляжаць на полі. Шамякін. // Забіць на мяса (свойскую жывёліну). Зарэзаць парсюка. // Разм. Загрызці (пра драпежных жывёл). Васіль.. гаварыў, што ў Хвойным воўк сярод белага дня зарэзаў авечку. Мележ.

2. Разм. Зрабіць зарэзку, выемку на чым‑н. Зарэзаць вугал у бервяне.

3. Зрабіць зарэз, надрэз глыбей або далей, чым трэба. Зарэзаць за лінію. □ — А вось ты, браток, — звяртаецца [Дзераш] да аднаго хлапца, што рабіў зарубку шпал, — не гэтак робіш. Вунь глядзі: зарэзаў нажоўкай зашмат. І нахіл у зарубцы не такі зрабіў — не роўны. Трэба ж на адну дваццатую рабіць, як вучыў... Шынклер.

4. перан. Разм. Паставіць у бязвыхаднае становішча, зрабіць непрыемнасць; загубіць. [Баяновіч:] У нас была надзея, што Азорыч Дастане весткі, выручыць з бяды... Зарэзаў ён мяне! Глебка.

5. перан. Разм. Даўшы нізкую ацэнку (твору), не дапусціць да друку. Зарэзаць кнігу. Зарэзаць артыкул. // Паставіць дрэнную адзнаку на экзамене. Зарэзаць на экзаменах.

•••

Без нажа зарэзаць — дапячы каму‑н. прыдзіркамі, папрокамі, загадамі; зрабіць невыносным становішча.

Хоць зарэж(це) — што б там ні было, ні ў якім разе. — Не, і на такі крок я не здольны. Хоць зарэж. Васілевіч.

зарэзервава́ць, ‑рвую, ‑рвуеш, ‑рвуе; зак., каго-што.

Пакінуць, захаваць у рэзерве. Зарэзерваваць зямельны ўчастак. Зарэзерваваць сродкі.

зарэ́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.

Надрэз, выемка, зробленыя на якой‑н. паверхні нажом, пілой і пад. З сянец вынесла пілу і сякеру Варка. Удваіх яны перапілавалі слуп, зрабілі зарэзкі для жэрдак. М. Стральцоў.

зарэкамендава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., каго.

Паказаць, праявіць сябе з якога‑н., звычайна станоўчага, боку. Дубовік, які толькі месяц яшчэ працуе на пагрузцы, зарэкамендаваў сябе .. як сумленны работнік. Чарнышэвіч.

зарэкамендо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да зарэкамендаваць.

зарэтушава́ць, ‑шую, ‑шуеш, ‑шуе; зак., што.

Пакрыць рэтушшу; падправіць (відарыс) шляхам рэтушоўкі.

зарэ́ць, ‑рае; безас. незак.

Займацца на зару. Ішоў Пракоп на самым на цямочку, як толькі гарэла. Баранавых.

зарэ́чны, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца за ракой. У зарэчнай далечы сінее лес. Шамякін.

зарэ́чча, ‑а, н.

Мясцовасць, якая знаходзіцца за ракой. Надвор’е на здзіўленне ціхае, яснае, цёплае. Сіняватая смуга звісае над зарэччам. Колас.

за́саб, прысл.

Разм. Запар, без перапынку. [Васіль] некалькі разоў засаб пацалаваў таварыша. Гартны.