Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

каламу́ць, ‑і, ж.

1. Дробныя часцінкі, якія не раствараюцца ў вадкасці і робяць яе непразрыстай і мутнай; муць, каламута. У балоце ці возеры злучэнні жалеза асядаюць бурай каламуццю на дно, утвараючы руду. Штыхаў.

2. перан.; чаго або якая. Непраглядная заслона; імгла. Пукі святла на некалькі метраў прабіваюць туманную каламуць. Кавалёў. Мяце, скуголіць над платамі, над хатамі белая каламуць завірухі. Ракітны. // Пра ўсё незразумелае, заблытанае, беспарадачнае. — Усе пастулаты, ураўненні, формулы зліваюцца ў кашмарную каламуць. Шамякін.

3. перан. Зацямненне свядомасці, памяці. Далей у Мікіты Мінавіча пачыналіся нейкія правалы, туманам і прыкрай каламуццю засцілаліся ўсе падзеі. Кулакоўскі.

каламы́йка, ‑і, ДМ ‑мыйцы; Р мн. ‑мыек; ж.

1. Украінская народная песенька тыпу прыпеўкі. Звоняць каламыйкі прыкарпацкія, Боцікі тупочуць гарачай. Панчанка.

2. Украінскі гуцульскі масавы танец.

каламя́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.

Густая моцная льняная тканіна.

каламя́нкавы, ‑ая, ‑ае.

Зроблены з каламянкі. Каламянкавы касцюм.

кала́н, ‑а, м.

Драпежная млекакормячая жывёліна сямейства куніцавых, якая водзіцца на марскіх узбярэжжах Далёкага Усходу. // Каштоўнае футра гэтай жывёліны.

калана́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Рад або некалькі радоў калон пад агульным перакрыццем. Палац культуры з каланадай. □ Сярод зеляніны саду відзён аднапавярховы будынак з расцягнутай каланадай. «Помнікі».

[Фр. colonnade.]

калана́т, ‑у, М ‑наце, м.

Форма прыгоннай залежнасці сельскага насельніцтва, якая з’явілася асновай феадальных адносін у Рымскай імперыі і ў раннім сярэдневякоўі.

[Лац. colonatus.]

кала́ндр, ‑а, м.

Машына, што складаецца з сістэмы валоў, паміж якімі прапускаецца тканіна, папера або гума, каб надаць ім гладкасць, глянцавітасць ці атрымаць лісты, пласціны.

[Фр. calandre.]

каландрава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. каландраваць.

каландрава́цца, ‑руецца; незак.

1. Паддавацца каландраванню.

2. Зал. да каландраваць.